O 'z b e k is t o n r e s p u r L ik a s L o L iy va o 'r t a m a X s u s t a 'l I m V a z ir L ig I


T a ’lim n in g a m a liy b a y o t bilan b o g ‘lan ish prin sip i



Download 7,14 Mb.
Pdf ko'rish
bet17/193
Sana20.06.2022
Hajmi7,14 Mb.
#678743
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   193
Bog'liq
fayl 1020 20210520

T a ’lim n in g a m a liy b a y o t bilan b o g ‘lan ish prin sip i
B iz o 'q u v c h ila rim iz n i h ay o tg a, ja m iy a t q u rilish id a q atn ash ish g a tayyorlaym iz. 
S h uning u ch u n ta ’lim am aliy h a y o t bilan b o g 'la n ish i kerak. H ozirgi p ay td a 
n azariy an i am aliy hayot b ilan b o g 'la s h p rinsipi alo h id a ah am iy atg a ega. Shunga 
k o 'ra , uni t a ’lim ta rb iy a ishining ham m a y o 'n a lish la rid a am alg a osh irish zarur.
A b u N o sir F o ro b iy h ar qan d ay fanni ikki qism ga, am aliy v a nazariy q ism larga 
ajratg an . M an a shu q ism larn i q isq ach a sharh lash d a u lard an h ay o td a fo y d alan ish
im k o n iy atlarin i h iso b g a olgan. U ning am aliy v a nazariy q ism larg a bergan 
t a ’rifla rid a n t a ’lim ni am aliy y o 'n a lis h d a olib borish v a h ay o tg a, k ish ilarn in g
k u n d alik fa o liy a tig a b o g 'la s h fikri tu g 'ila d i. N azariy an i am aliy h ay o t bilan b o g 'la s h
38


prinsipini ro ‘y o b g a chiqarish uchun quyidagi tadbirlar am alga oshirilishi kerak:
a) o ‘rg an ilad ig an m aterialni o 'q u v c h ila rn in g kasbiy tajribasi va kuzatishlari 
bilan, quyi sin flard a esa ularning o 'y in la ri bilan b o g 'la s h darkor, chunki kichik 
m aktab y o shidagi 
0
‘quvchilarni o ‘qitish alb atta o 'y in faoliyatini talab qiladi;
b) ta ’lim ni atrofdagi hayot bilan, yangi jam iy atn i qurish am aliyoti bilan 
b o g ‘lash;
d) n azariyani am aliyot bilan fanning rivojlanishi jam iy atn in g ehtiyojlariga 
b o g 'liq lig in i y o ritad ig an q adam jolarga say o h atlar shaklida b o g ‘lash;
e) nazariy va am aliy v o 'sin d a g i turli m asalalarni hal qilish va topshiriqlarni 
b ajarish, lab o rato riy a ishlari bilan sh u g ‘ullanish va ishlab chiqarishga doir m avjud 
b ilim lar a so sid a am aliyotlar o 'tk a z ish ham da ularning natijalarini albatta tekshirish;
f) o ‘quvch ilarn in g unum li m ehnati, y a ’ni ijtim oiyfoydali ishlarni o 'z la rig a mos 
sh ak llard a y o 'lg a q o 'y is h .
M azk u r prinsip, xususan, m eh n at tarbiyasi va ta ’ limi jaray o n id a yaqqolroq 
nam oyon b o 'la d i. T a ’lim da o 'q u v c h ila rn in g ongliligi va faolligi prinsipi talabiga 
k o 'r a o 'q itis h o 'q u v c h ila r ilmiy bilim larini va ularni am alda q o 'lla sh usullarini 
ongli h am d a faol o ’zlashtiradigan, o 'q u v faoliyati ularning ijodiy tashabbuskorligi 
va m u staq iliig in i, tafakkuri, nutqi ham da dunyoqarashini shakllaritiradigan y o 's in d a
tashkil e tilish i kerak.
T a ’lim dagi o n g lilik o 'q u v c h ila r o 'z faoliyatlarining aniq m aqsadlarini 
tu sh u n ish in i, dalillar, h odisalar, ja ra y o n la r va ularning o 'z a ro b o g 'liq lig in i 
anglashni v a o 'z la sh tirg a n bilim laridan am ald a foydalana olishini bildiradi. 
S huningdek, 
ta ’lim ning 
ongliligi 
o 'q u v c h ila rn in g
o 'q is h g a
m a s’uliyatli 
m u n o sab atd a b o 'lish in i, o 'q itu v c h i bergan topshiriqni o 'z v aq tid a va aniq bajarishga 
intilishini ham anglatadi.
O 'q u v c h ila rn in g faolligi ular sinfda, lab o rato riy ad a ijodiy m ateriallarni 
o 'rg a n a y o tg a n la rid a , top sh iriq larn i, ijodiy ishlarni b ajaray o tg an larid a nam oyon 
b o 'la d i. M ana shu xildagi ishlar va har xil to p sh iriq lar o 'q u v faoliyatida 
o 'q u v c h ila rn in g m ustaqiliigini rivojlantirish bilan cham barchas b o g 'liq d ir. B unda 
o 'q u v c h ila rn in g faq at ad ab iy o tlar bilan ishlashi yoki turli ta ’lim iy topshiriqlarni
39


b a ja rish em as, balki u larn in g m ustaqil fikrlashni o 'rg a n ish i, doim iy ijodiy 
izlan ish g a in tilish i, o 'z in i u zlu k siz n az o ra t qilishi, bitirgan ish larn in g natijalarini 
m u staq il h o ld a t o 'g 'r i b aholashi ham n azard a tutiiadi.
O n g lilik v a fa o llik p rinsipini am alg a oshirish o 'q u v c h ila rg a o 'rg a n ila d ig a n
p red m et yo k i b o 'Iim n in g m aqsadi va v azifalarin i tu sh u n tirish d an ham d a am aliy 
a h am iy atin i y o ritib b erish d an boshlanadi.
O 'q u v c h ila rn in g bilish faoliyati, u larning darsdagi hissiy idroki va am aliy 
ishlari o 'q itu v c h in in g gaplari orq ali am alg a oshadi. O 'q u v c h ila rn in g bilish 
fa o liy a tid a o 'q itu v c h in in g o g 'z a k i axboroti v a o 'q u v adabiyotlarini m ustaqil o 'q is h
ju d a m u h im rol o 'y n a y d i.
T a ’lim n in g o n g lilik prinsipi o 'q u v c h ila r yangi m aterialni idrok e tish d a faqat 
ta ’riflarn i ay tib berishni em as, balki u larning m uayyan hodisalarga, ja ra y o n la rg a
b o g 'liq m azm u n in i tu sh u n ish n i ham o 'rg a n ish la rin i talab qiladi. A ks h o ld a 
b ilim la rd a rasm iy atch ilik
vu ju d g a keladi 
v a o 'q u v c h ila r m aterialni 
quruq 
y o d la y d ig a n v a q a y ta s o 'z la b b erad ig an b o 'la d ila r, lekin uning m ohiyatini 
tu s h u n m a y d ila r v a o 'z la s h tirg a n o z m ik o 'p m i bilim larini am aliy fao liy atd a q o 'lla y
olm ay d ilar. R asm iy atch ilik n in g sab ab larid an biri, o 'q itu v c h in in g m aterialn i bir 
q o lip d a b ay o n q ilish id ir. Bunday holda o 'q u v c h ila r uning gaplarini ishoneh bilan 
tin g la y d ila r v a eslab qo lad ilar, lekin uni fikran taxlil qilm aydilar. T urli m asalalarn i 
q o 'y is h , k o 'rsa tm a li qu ro llard an keng fo y d alan ish va o 'q u v c h ila rn i am aliy ish larg a 
ja lb
etish
orq ali 
ularni 
bilish 
faoliyatini 
ku ch ay tirish
b ilim larid ag i 
rasm iy a tc h ilik n in g old in i o lish n in g m uhim v o sitasidir. O 'q u v c h ila rn in g y an g i 
m aterial b o 'y ic h a b ilim larn i tek sh irib , uni q an ch alik anglaganini v a ilgari o 'tilg a n
m a te ria lg a qanday b o g 'la g a n in i, uni am ald a (har xil m asalalarn i hal q ilish d a, tu rli 
m ash q larn i, m eh n at to p sh iriq larin i bajarish d a) q o 'lla y o lish in i an iq lash k a tta rol 
o 'y n a y d i. B ilim larn i o n g li ra v ish d a o 'z la s h tiris h o 'q u v c h ila rd a an a shu b ilim larg a 
m a ’lum m u n o sab atn i, h issiy k ech in m alarn i tark ib toptirishni ham o 'z ichiga oladi. 
O 'q u v c h ila rn in g b ilim larn i e g allash g a faol m unosabati ularning bilish faoliyatini 
y a n a d a k u ch ay tirad i.
40



Download 7,14 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   13   14   15   16   17   18   19   20   ...   193




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish