O yakubjonov, S. Tursunov, J. Muqimov

N o‘xatning agrotexnikaviy ahamiyati katta. 
U tipik azot to ‘plovchidir. 
Agrotexnikaviy darajasi yuqori boigan, har gektar yerdagi no‘xat kamida 
50-70 kg azot to ‘playdi. Shuning uchun boshoqli don, sabzavot va 
boshqalardan oldin ekiladigan eng yaxshi ekin hisoblanadi. N o ‘xatdan 
o ‘g‘it sifatida foydalanish ham k atta ahamiyatga ega. Buning uchun 
yetishtirilgan no‘xat kuzda yoki bahorda tuproqqa aralashtirib haydab 
yuboriladi. So‘ngra g‘o ‘za, sholi va sabzavotlar ekiladi. N o‘xat ertapishar, 
issiqqa kam talabchan va sovuqqa juda chidamli. Shuning uchun uni 
sug‘oriladigan yerlarda kech kuz, erta bahor yoki yozda makkajo‘xori, 
oqjo‘xori, ertaki yoki kechki sabzavotlar bilan birga ekish va bir yilning 
o ‘zida bitta daladan 2-3 m arta hosil olish mumkin. N o‘xat oraliq ekin 
sifatida katta ahamiyatga ega. Erta kuz yoki kech kuzda no‘xat oziqa 
sifatida ishlatiladi.
U g‘alla ekinlari (arpa, suli, javdar) bilan aralashtirib ekilganda ham 
foydadan xoli boim aydi. U holda ko‘k massa yoki pichan hosili no‘xat 
hisobiga oqsilga boyiydi. Shuning bilan birga hosilni yem-xashaklik 
sifati o rta d i. N o ‘x atn i lalm ik o rlik d a y etish tirish m um kin. 
Mamlakatimizda o‘rtacha hosili gektaridan 10-14 sentnerni tashkil etadi. 
0 ‘zbekiston sholichilik ilmiy tekshirish institutida har gektar yerdan 28- 
38 s gacha no ‘xat doni olingan. N o ‘xatning lalmikorlikdagi o ‘rtacha 
don hosili 5-6 dan 10 s gacha. K o ‘k massasi 60-70 s yetgan. N o ‘xat 
Y evropadagi davlatlar, AQSH, K anada, X itoy, H in diston da k o ‘p 
tarqalgan. 0 ‘zbekistondagi n o ‘xat ekin maydoni uncha k atta emas. 
Asosan sug‘oriladigan yerlarda, qisman lalmikorlikda ekiladi.

---

25-rasm. 
K o‘k no‘xat. 
l-o ‘simlik rivojlanganda unib chiqish davrida; 2-ekma ко ‘к no ‘xat gullash-mevalarining