O. X. Xamidov

Ijtimoiy oqibatlari bo’yicha
 
ularni quyidagilarga ajratish mumkin: 
- ijtimoiy to’siqlarga sabab bo’luvchi (bosim o’tkazish, bir xil, zararli va shu 
kabi mehnatning yangi turlari, maqomini yo’qotish va boshqalar); 
- ijtimoiy afzalliklar beruvchi (mehnatning og’irligi va zararini kamaytirish, 
malaka oshirish va boshqalar). 
Birdan bir nechta vazifalarni hal etishga yo’naltirilgan ko’p maqsadli 
yangiliklar muhim ahamiyatga ega. 
Amalga oshirish mexanizmining o’ziga xosligi bo’yicha ham yangiliklar
 
bir nechta guruhni tashkil etadi: 
-
yagona, ya’ni bir ob’ektda amalga oshiriluvchim va diffuziyali, ya’ni 
ko’plab ob’ektlarga tarqaluvchi; 
- tugallangan va tugallanmagan yangiliklar. So’nggisi doim ham patologik 
emas. Yangilikni yaratish yoki ishlatishning tajribali yoki umuman ilk bosqichida 
xatolar yoki o’zgargan sharoitlar natijasida biror yangilikni maqsadga muvofiq 
emas deb topish holatlarining oldini olib bo’lmaydi. Innovatsion patologiya 
yangilik eskirganda, uni amalga oshirish muvaffaqiyatsiz bo’lganda yuzaga keladi. 
Muvaffaqiyatli va muvaffaqiyatsiz yangiliklar. Bu kabi ajratish asosan 
avvalgi bilan mos keladi, bunda muvaffaqiyat yangilikni o’z vaqtida va to’liq 
amalga oshirish tushuniladi. 
Innovatsion jarayonning o’ziga xosligi bo’yicha
tashkilotlararo va 
tashkilotlar o’rtasidagi yangiliklar mavjud. Agar korxona (firma) tizim sifatida 
ko’rib chiqilsa, quyidagilarni ko’rsatish mumkin: 
- korxonaga kiruvchi innovatsiya (xomashyo, materiallar, mashina va 
jihozlar, axborot va boshqalarni tanlash va foydalanishdagi o’zgarishlar); 
- korxonadan chiquvchi innovatsiyalar (mahsulot, xizmatlar, texnologiyalar, 
axborot va boshqalar); 
- korxonaning tizimli tuzilmasidagi innovatsiyalar (boshqaruv, ishlab 
chiqarish, texnologik).
Xulosa 
Hozirgi kunda, odatda, yangiliklarga bag’ishlangan adabiyotlarda uning eng 
yaqin sinonimi ingliz tilidan olingan innovatsiya terminidan foydalanilmoqda. 
Alan Barkerning fikricha, hozirgi kunda innovatsiya zamonaviy so’zdir. Barcha 
kompaniyalar ularni innovatsion deb hisoblanishini istaydi. «Innovatsiya» 
tushunchasini turlicha talqin etish mumkin. Uning asosiy ma’nosi «yangisini 
yaratish» yoki «biror yangi ishlanmani yaratish».
Hatto shu erda ham «innovatsiya» so’zi ko’p ma’noli, u ham yaratish 
jarayoni, ham aynan yangilikni anglatishi mumkin. Uning ko’p ma’noligiga 
qaramay, balki aynan shu so’z tufayli, «innovatsiya» so’zidan doim va hamma 

---

25 
joyda foydalaniladi, lekin turli kontekstlarda u umuman boshqacha ma’noga ega 
bo’ladi.