|
31
Уорнер М„ Витцель М.
Виртуальные организации – новая форма ведения бизнеса в XXI веке. - М.: Добрая книга,
2005. – 110 с.
81
kabilar
muhimdir.
Ularning
virtual
tashkilotdagi
mehnat
faoliyati
bilan
o’xshashligi
sayyohlik
biznesini
virtuallashtirish
va
yirik
sayyohlik
korporatsiyalarining virtual maydonga chiqishi uchun operativ tarzda platforma
yaratishga yordam berdi.
Sayyohlik korporatsiyasining virtual maydoni tasavvur, texnologiya va
madaniyat maydonlarini birlashtirish hisobiga shakllanadi. Rivojlangan tasavvur
maydoniga ega korporatsiyalar ko’p hollarda bilimlardan samaraliroq foydalanadi,
ularni intellekt, mukammal tayyorgarlik va xodimlarning yuqori darajadagi
mahorati ajratib turadi, ular rivojlangan tasavvur va ijodiy faoliyatga ega. Bu
tashkilotni tushunish va shakllantirish vazifasi deb tushuniladi
32
. Bu tashkilotlarda
o’qiyotgan tashkilot uslubida bilimlarni tushuntirish va berish uchun kerakli
shaxslararo va muloqot ko’nikmalari mavjud
33
.
Virtual kompaniyalar uchun tasavvur maydoni noyob emas, umuman, har
qanday muvaffaqiyatli kompaniya maydonga ega, bu maydonda uning xodimlari
tadqiqotlar o’tkazadi, yangi mahsulotni kiritadi, strategiyalar ishlab chiqadi va
harakat variantlarini tahlil qiladi. Korporatsiyaning tasavvur maydoni uning
ishchilari jamoasi bilan shakllanadi, keyinchalik esa mexanik emas, balki ijodiy
jarayonlar natijasida takomillashadi va rivojlanadi.
Tasavvur maydonida tashkilotning texnologik tarmog’i yordamida tashkil
etiladigan va quyidagi parametrlarga ega texnologiyalar maydoni shakllanadi:
- tarmoqlarning uzunligi va chidamliligi, shuningdek, o’tkazish qobiliyati,
ishonchliligi;
- tarmoqlarni qo’llovchi va ularda ishlovchi personalning mahorat darajasi.
Texnologiyalar maydoni kompaniyaning tasavvur maydoni bilan bir xil
o’lchamda bo’lishi lozim. Agar tasavvurlar maydonining o’lchami texnologiyalar
maydonidan kattaroq bo’lsa, u holda texnologiyalar maydonini modernizatsiyalash
kerak. Masalan, korporatsiya global buyurtma berish tizimini shakllantirgan holda
kelgusida imkoniyatlarini saqlab qolish uchun texnologik asoslarni ta’minlay
olishiga ishonch hosil qilish kerak.
Boshqa tomondan, texnologik maydonnning korporatsiyaning fikri bo’yicha
sezilarli darajada o’sib ketishi texnologik jarayonlarning kattalashib ketishiga olib
keladi, ishlab chiqarish faoliyatida foydalanilmaydigan texnologik resurslarning
behuda sarflanishi hisobiga kompaniya faoliyatining samarasini kamaytiradi.
Tashkiliy madaniyat ham sayyohlik korporatsiyasining virtual maydonini
shakllantiradi, bunda bilimlar oqimi aniqlanadi. Virtual va real dunyodagi
korporativ madaniyat maydoni ishchilar egallab oluvchi va ularning orasida
samarali faoliyat yurituvchi chegaragacha cho’ziladi.
Madaniyat maydoninnig mavjudligi uchun barcha xodimlar tashkilotni
kelishilgan holda qabul qilishlari lozim: ular ba’zi umumiy qadriyatlar bilan
bo’lishishi va o’z tashkilotini muayyan darajada bir xil “ko’rishi” lozim.
Madaniyat maydoni uning a’zolarining fikr va qadriyatlari majmui emas, balki ular
32
Morgan G.
Images of Organization, Newbury Park, 1986.
33
Сенге П.
Пятая наука. - М.: Альпина Бизнес Букс, 2003.
82
bir nuqtada uchrashadigan yagona maydondir
34
. Bu qadriyatlar va fikrlar qanchalik
yaqin bo’lsa, madaniy maydon shunchalik zich bo’ladi, chunki ko’pchik kishilar
“korporativ madaniyat”ga qo’shiladi.
Texnologiyalar maydoni bilan tasavvur maydoni o’rtasidagi muvofiqlikni
ta’minash qanchalik muhim bo’lsa, texnologiyalar maydoni bilan madaniyat
maydoni muvofiqlashtirish shunchalik muhimdir. Ko’p hollarda bu virtual
tashkilotning eng qiyin va muammoli jihati bo’lib qoladi: kishilar bir xil
intellektual maydonga “joylashadigan” va jamoada samarali ishlay oladigan
tasavvur maydonini qanday tashkil etish mumkin. Muvaffaqiyatli virtual maydonni
yaratish uchun korporatsiyaning har bir xodimi quyidagi uch xususiyatga ega
bo’lishi kerak:
- xodimlar tashkilotni ichkaridan ham, tashqarisidan ham tasavvur qila
olishi, o’z roli hamda tashkilot ichida va tashqarisida kishilar bilan o’zaro aloqani
tushunishi lozim;
- xodimlar individual tarzda va jamoada tashkilotni qoniqtiruvchi
texnologiyalarni boshqarish va o’zaro aloqani ta’minlash hamda o’z bilimlarini
boshqarish uchun ulardan foydalana olish lozim;
- jamoa a’zolari birgalikdagi ish maksimal darajada uyg’un bo’lishi va
kompaniya doirasida bilimlar, tashkilot va madaniyat haqidagi tasavvurlar ustun
bo’lishi uchun ko’pgina qadriyatlarni ulashishlari va harakat tartibiga amal
qilishlari lozim.
Agar ushbu sohalardan hech bo’lmaganda bittasi qamrab olinmagan bo’lsa,
korporatsiyaning virtual maydoni buzila boshlaydi. Madaniyatning zaif maydoni
tashkilotda kompaniya tomonidan e’lon qilingan maqsadlar haqida turlicha
tasavvur mavjudligi, bu yana tarmoqlar ishi buzilishiga olib kelishi, shuningdek,
o’z madaniy qadriyatlarini amalga oshirishga intilgan turli guruhlar orasida ichki
to’siqlar va ziddiyat yuzaga kelishini anglatadi.
Yangi avlod sayyohlik korporatsiyalaridagi virtual maydon texnologiyalar
yordamida shakllanadi va undan foydalaniladi. Texnologiyaning o’zi virtual
maydonning sinonimi emas, bundan tashqari, u korporatsiyani tashkil etishning
asosiy omili emas. Virtual maydonni hosil qiluvchi asosiy omil o’z bilimi, tajribasi
va ko’nikmalariga ega inson bo’lib qoladi. Texnologiya virtual tashkilotning zarur
komponenti, uning ahamiyati korporatsiyani markalashuvdan chiqarish, uning
tabiiy maydondagi xodimlari va kapital markazlarining tarqatib yuborilishi bilan
ortadi.
Sayyohlik faoliyatini virtuallashtirishda hozirgi kunda kompaniyaning
virtual dunyoda ishlashi uchun uning asosini shakllantiruvchi kommunikativ
texnologiyalar (Internet, intranet va eng zamonaviy keng tizimli aloqa
texnologiyalari)
alohida
ahamiyatga
ega.
Sayyohlik
korporatsiyalaridagi
kommunikativ
texnologiyalar
virtual
maydonda
faoliyat
yuritayotgan
kompaniyalarning raqobatbardoshligi manbai bo’lgan bilimlarning aylanishi va
tarqalishi uchun o’ta muhimdir. Kommunikativ aloqalardan “o’rgimchak ini”,
34 Уорнер М., Витцелъ М.
Виртуальные организации — новая форма ведения бизнеса в XXI веке. М.: Добрая книга,
2005, с. 54.
83
tarmoq shakllanadi, u tashkilotning turli tarmoqlarini birlashtiradi va, birinchidan,
aloqani ta’minlash, asosiy ofisda turib ishlarni muvofiqlashtirish va nazorat qilish
imkonini beradi, va, ikkinchidan, uzoqdagi ishchilarga ishlash va kompaniya
xizmatlari va mahsulotlariga qadriyatlarni qo’shish imkonini beradi
Do'stlaringiz bilan baham: |
