O. X. Xamidov universitet rektori, rais

Адабиётлар: 
1.Мирзиѐев Ш.М. Эркин ва фаровон, демократик Ўзбекистон давлатини биргаликда барпо 
этамиз.Тошкент, ―Ўзбекистон‖, 2016 йил, 56 бет. 
2. Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2018 йил 8 декабрдаги ―Халқ 
таълими тизимида таълим сифатини баҳолаш соҳасидаги халқаро тадқиқотларни ташкил этиш 
чора-тадбирлари тўғрисида‖ги 997-сон қарори (Қонун ҳужжатлари маълумотлари миллий базаси, 
10.12.2018 й., 09/18/997/2289-сон) 
PISA ВА TIMSS ҚИЁСИЙ ХАЛҚАРО ТАДҚИҚОТЛАР НАТИЖАЛАРИ 
Мирзаева Г.А. биология фани ўқитувчиси, 
Зайниева Р. Б. кимѐ фани ўқитувчиси. 
Бухоро муҳандислик технология институти 
академик лицейи 
Янги давлат таълим стандартлари ва умумий ўрта таълим ўқув дастурларини, шу жумладан 
STEAM усулини босқичма-босқич жорий этиш ва такомиллаштириш кўзланган. 
Халқ таълими муассасалари илғор жаҳон тажрибасига таяниб, таълим сифатини 
такомиллаштирадилар. Республиканинг қуйидагиларда иштирок этиши бунда ѐрдам беради: 
PISA ўқувчиларнинг ўқишдаги ютуқларини баҳолаш бўйича халқаро дастурда (15–16 
яшар ўқувчиларнинг математик саводхонлиги, ўқиш ва табиатшунослик соҳасидаги 
саводхонлигини баҳолаш); 

---

39 
TIMSS мактабдаги математика ва табиий фанлар соҳасидаги таълим сифатининг 
халқаро тадқиқотида (4 ва 8-синфлар ўқувчиларининг математика ва табиий фанлар соҳасидаги 
саводхонлигини баҳолаш); 
PIRLS матнни ўқиш ва тушуниш сифатининг халқаро тадқиқотида (бошланғич мактаб 
ўқувчиларининг матнни ўқиш ҳамда тушуниш даражаси ва сифатини баҳолаш). 
Бундан ташқари, мамлакатимиз TALIS ўқитиш ва ўқиш тизимининг халқаро тадқиқотида 
(ўқитувчиларнинг меҳнат шароити ва мактаблардаги таълим муҳитини баҳолаш) қатнашади. 
Таълим сифатини ошириш учун унинг ҳолати ва ривожланиш тенденцияларини узлуксиз 
мониторингини олиб бориш ва ўқувчиларнинг ўқув ютуқларини объектив ва адекват баҳолашни 
амалга ошириш зарур. Бу, айниқса, ўқувчиларнинг кейинги шахсий ривожланиши ва фуқаролик 
ривожланиши учун замин яратадиган умумий ўрта таълим даражасида муҳим аҳамиятга эга. 
PISA (Programme for International Student Assessment) Ўқувчилар билимини баҳолаш халқаро 
дастури, 15 ѐшли болаларнинг математика, табиий фанлар ва она тилидан ҳаѐтий кўникмаларни 
эгаллаганлигини ўрганишга қаратилган тадқиқот. 
Халқаро PISA тадқиқотининг мақсади 15 
ѐшли ўқувчиларнинг математика ва табиий 
фанлар бўйича ҳамда ўқиш саводхонлигини баҳолашдан иборат. Тадқиқот мактаб ўқув 
дастурларини ишлаб чиқиш даражасини белгилашга эмас, балки ўқувчилар ҳаѐт шароитида 
ўқитиш жараѐнида олинган билим ва кўникмаларни қўллаш қобилиятини баҳолашга қаратилган. 
Тадқиқотнинг асосий масаласи: «Бошланғич таълимни олган 15 ѐшли ўқувчилар жамиятда тўлиқ 
ишлаши учун зарур бўлган билим ва кўникмаларга эгами?». Кўпгина мамлакатларда мажбурий 
мактабни тамомлаган бу ѐшлик даврида ўқувчилар замонавий дунѐга муваффақиятли мослашиш 
учун зарур бўлган билимларни қўллаш қобилиятини баҳолаш муҳимдир. 
Шу билан бирга, тадқиқот иштирок этган мамлакатларда ўқувчиларнинг натижаларидаги 
фарқларни тушунтирувчи омилларни ўрганади. Бу - таълим жараѐнини ташкил этишдан оилада 
болани ривожлантириш учун зарур шарт-шароитларни яратишгача бўлган бир қатор масалаларни 
баҳолашдир. PISA иши бир вақтнинг ўзида бир нечта замонавий инновацион ғояларни амалга 
оширди: функционал саводхонликни баҳолаш, ўрганиш учун қизиқиш ва қизиқишни ўрганиш. 
PISA иш асбоблар тўплами қуйидагиларни ўз ичига олади: топшириқлари билан тест 
рисолалар; таълим муассасалари ўқувчилари учун сўровномалар; таълим ташкилотларини 
бошқариш учун сўровномалар; тест ва сўров ўтказган шахс учун қўлланма; таълимни ташкил 
этиш координатори учун қўлланма; тест топшириқларини, маълумотларни киритиш ва қайта 
ишлашни баҳолаш бўйича қўлланма. 
Тадқиқот натижаларини статистик ишлов бериш натижасида ҳар бир ўқувчи учун алоҳида 
1000-балли тизим билан баҳоланади. 
атрофдаги ҳақиқатда юзага келадиган муаммоларни аниқлаш ва математикадан 
фойдаланиб ҳал қилиш; 
бу муаммоларни кимѐвий тилида ифодалаш; 
кимѐвий фактлар ва усулларни қўллаш орқали ушбу муаммоларни ҳал қилиш; 
ишлатилган усулларни таҳлил қилиш; 
муаммони ҳисобга олган ҳолда олинган натижаларни тушунтириш; 
ҳал этиш натижаларини шакллантириш ва қайд этиш.