O. T. Alyaviya, s h. Q. Q o d ir o V, A. N. Q o d ir o V, s h. H. H a m r o q u L o V, E. H. H a u L o V



Download 13,57 Mb.
Pdf ko'rish
bet223/243
Sana07.07.2021
Hajmi13,57 Mb.
#112049
1   ...   219   220   221   222   223   224   225   226   ...   243
Bog'liq
Normal fiziologiya (O.Alyaviya va b.) (1)

shartsiz
  va 
shartli 
reflekslarga bo'ldi.
Shartsiz  reflekslar 
Shartli  reflekslar
1. Tug‘ma, nasldan-naslga 
1. Individual hayot natija- 
beriluvchi reaksiya, 
sida orttirilgan reaksiya. 
k o ‘pchiligi tug' ilishi bilan
o ‘zini namoyon qiladi.
2. Turga xos, ya’ni shu vakil- 
2. Individual, 
laming hammasiga xos.
3.  Turg‘un, butun hayot davom ida 
3. Turg‘un em as,  hayot davo- 
saqlanib turadi. 
mida hosil bo 'lib , y o ‘qolib turadi.
4. MNS quyi qismlari (po'stloq 
4.  Asosan  bosh  m iya  po‘stlog‘i 
osti yadrolari, miya o ‘zagi, orqa miya)  faoliyati mahsulidir. 
ishtirokida amalga oshadi.
5.  M a’lum bir retseptor m aydonga 
5. Har xil retseptor maydon- 
adekvat ta’sirotlar berilganda 
larga har qanday ta ’sirlar 
yuzaga keladi. 
berilganda.
Shartsiz reflekslar oddiy va murakkab bo‘lishi mumkin. Tug‘ma murakkab shartsiz 
reflektor faoliyatlar 
instinkt
 deb  ataladi.  Ular zanjirli  reaksiya  sifatida  namoyon 
bo‘ladi.
351
www.ziyouz.com kutubxonasi


Shartli refleks ko‘pkomponentl¡ m urakkabreaksiyabo‘lib, indiferent (befarq, 
shartli) ta ’sim i  shartsiz ta’sir bilan  mustahkamiash asosida hosil  bo'ladi.  Shartli 
refleks ogohlantirish  vazifasini o'taydi,  organizm  shartsiz ta ’simi  qabul qilishga 
tayyor holga keladi. Masalan: organizmning musobaqadan oldingi holatida qonning 
q a y ta   ta q s im la n is h i,  n afas  va  q o n   a y la n ish in in g   k u ch ay ish i  n a tija sid a  
m uskullam ing zo ‘riqib ishlashi uchun tayyor holatga kelishi.
Sh artli  refleks  hosil  qilish  qoidalari.
  Shartli  refleks  hosil  qilish  uchun 
quyidagilarzarur
1.  Ikkita ta ’sirlovchining mavjudligi, ulardan biri 
shartsiz ta 'sir
 (ovqat, og‘riq 
chaqiruvchi ta ’sir va hokazo) bo‘lib, shartsiz reflektor reaksiyani chaqiradi, ikkinchisi 
e s a - shartli ta ’sir,
 shartsiz ta’sir bo‘lishidan ogoh qiluvchi ta’sir (yorug‘lik, tovush, 
ovqatni  k o ‘rsatish  va hokazo);
2. B ir necha bor shartli va shartsiz ta ’sirotlaming mos kelishi;
3. Shartli ta ’sim ing shartsiz ta ’sirdan oldin kelishi;
4. Shartli ta ’sirlardiqqat-e’tibom ijalbqiladiganharqanday ta’sirotlarbo‘Iishi 
mumkin;
5. Shartsiz ta ’sir m a’lum darajada kuchli bo ‘lishi zarur, aks holda vaqtinchalik 
aloqa hosil boMmaydi;
6. Shartsiz ta ’sir natijasida shartli ta ’sirga nisbatan kuchli qo'zg'alish vujudga 
kelishi zarur;
7. E ’tibom i chalg‘ituvchi y o tta ’sirlar boMmasligi zarur;
8. Shartli refleks hosil qilinayotgan hayvon sog'lom bo'lishi zarur;
9.  Shartli refleks hosil qilinayotganda bosh miya po‘stlog‘i faol holda bo‘lishi 
shart.
boeh miya po tflog1!
/, 
II
 -  
bosh miya po 'stlog 'idagi 
qo 'zg 'alish 
о 
'choqiari;
 / -  
shartli 
signalning afferent yo 'li; 2 -o g  'iz 
bo ‘shlig
 ï  
retseptorlari; 
3
 -  
efferent 
yo 'liar; 
4 -  
uzunchoq miya markazi; 
5 -s o  'lak bezi

6,7 -  shartsiz signal
neyronlar; 9
 -  
oraliq neyroniar.
afferent yo ‘llari; 8  -  sezuvchi
90-rasm. Shartli refleks hosil
bo'iish chizmasi.
352
www.ziyouz.com kutubxonasi


91-rasm. Shartli refleks hosil bolishining 
I.P.  Pavlov  (A)  va E.A. Asratyanlar (B) 
bo‘yichachizmalari.

Download 13,57 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   219   220   221   222   223   224   225   226   ...   243




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish