O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

O d a m la r d a h azm f a o liy a tin i о ‘rg a n ish . S e k r e to r ja r a y o n in i
о 'rganish.
S o 'la k ajralishini bir n echa usulda o 'rg a n ish m um kin.
O g 'iz ch ayqab yu b o rilg a n d a n so 'n g tupukni y ig 'ib olish.
B unda 
h ar xil b ez la rd a n a jra lg an aralash so 'la k , o v q a t q o ld ig 'i y ig 'ila d i va 
b u n d a so 'la k n in g hajm in i tu g 'ri an iq lab b o 'lm a y d i. S huning uchun 
ham ikkinchi usul Leshli-K rasnogorskiy kapsulasi yordam ida toza so 'lak
y ig 'ib o linadi.
O dam larda 
m e ’da, me 'da osti bezi, ingichka ichaklar sh ira ajratish
va о
‘ta jra lish
faoliyatini zondli va zondsiz usullarda o 'rg a n ish m um kin.
Zondli usulda shira miqdorini, uning tarkibidagi elektrolitlar, fermentlar 
miqdorini va rN kattaligini aniqlash mumkin. Sekresiya stimulyatorlari hazm 
y o 'lig a yoki parenteral yuboriladi. U lam ing ta ’sir mexanizm ini bilgan holda 
shira ajralish o 'zgarishi sababini aniqlash mumkin.
Z ondsiz usulda iste’m ol qilingan m oddalarga ta ’sir m ahsul natijasida 
hosil b o 'lg a n m oddalam i qon va siydikdagi m iqdorini aniqlash. M asalan, 
m e ’dada kislo ta m e ’y o rd a ajralayotganida in d ikator qonda va siydikda 
tezda p ay d o b o 'la d i, aks h o ld a in d ik a to r qon va siy d ik d a u m um an 
b o 'lm a slig i yoki sekin p aydo b o 'lish i m um kin.
340

---

Z ondsiz usulda shuningdek hazm bezlarining funksional holatini qon 
va siydikdagi gidrolitik ferm entlar miqdorini aniqlash orqali ham o'rganish 
mumkin.
Q ondagi gidrolizga uchram agan oziqli m oddalar m iqdoriga qarab ham 
hazm bezlarining shira ajratish holati h aqida x ulosa qilish m um kin.
R edio telem etrik usulda hazm y o 'lid a g i h ar xil axborotlarni (m : rN ) 
o 'rg a n ish m um kin.