O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

superfitsial, intrakortikal, yukstam edulyar
tafovut qilinadi.
S u p e r f its ia l n e fr o n la r
a s o s a n p o 's t l o q q is m id a jo y la s h g a n . 
Y ukstam edullyar nefronni
k o p to k c h asi su p e rfitsia ln ik id a n k attaro q , 
k o p to k c h a s i b u y ra k n in g m a g 'i z v a p o 's tlo q m o d d a si c h e g ra s id a
joylashgan (rasm). Superfitsial nefronni genie qovuzlog'i yukstam edullyar 
nefronnikidan qisqaroq.
B uyraklam i qon bilan ta ’m inlanishini o 'z ig a hos xususiyatlaridan biri 
shuki, qon nafaqat trofik vazifani balkim siydik hosil qilish uchun ham 
zarurdir. Q orin aortasidan boshlangan buyrak arteriyasi orqali qon bilan 
t a ’m in la n a d i. B u y ra k a r te riy a la ri m a y d a to m irla rg a ta rm o q la n ib , 
arteriolalam i hosil qilib, S hum lyapskisy-B aum en kapsulasiga kiradi va 
k apillyarlarga m aydalanib, m alpigiy koptokchasini hosil qiladi. O lib 
keluvchi arteriola diam etri olib ketuvchi arterioladan ikki b arobar katta. 
Bu esa kapillyarlarda yuqori bosim ni hosil qiladi (70 mm sim . ust.). O lib 
keluvchi a rte rio lan i m u sk u l q avati yaxshi riv o jlan g an b o 'lib , tom ir 
diam etrini boshqarishda aham iyati katta. O lib ketuvchi arteriolalam a 
b o 'lin a d ila r proksim al, distal, naychalar va genie q o v u z lo g 'i atrofida 
m aydalanib yana kapillyarlarga va so 'n g ra vena qon tom irlariga o'tadilar. 
K o p to k c h a to m irla ri fa q a t s iy d ik h o sil q ilis h d a is h tiro k etad ilar. 
Y ukstam edullyar nefronni qon bilan ta ’m inlanishini o 'z ig a xos xususiyati 
shundan iboratki, olib ketuvchi arteriola kapillyarlar to 'r i hosil qilm ay 
genie q o v u z lo g 'ig a parallel m a g 'iz m oddaga to 'g 'r i tushib, siydikni 
o sm otik q o 'y ilish id a ishtirok etadi.
B ir m in u td a y u rak d a n o tilib chiqqan q o n n in g j-V 5 qism i buyraklar 
orqali o'tadi. Bu qonni 91 -93% buyrakning po'stloq moddasi orqali qolgan 
qism i esa m a g 'iz m oddasi orqali o 'ta d i. K optokchada qon oqishi о z- 
o 'z in i boshqarilishi hisobiga arterial bosim ( 90 dan 190 m m sim ust) 
o 'z g a rsa ham siydik hosil b o 'lish ig a t a ’sir etm aydi.