O. T. A L a V i y a, s h. Q. Q o d I r o V a. N. Q o d I r o V, s h. H. H a m r o q u L o V e. H. H a L i L o V

M etasim patik nerv bo'lim i.
Bu b o 'lim g a avtom atik harakatlanish 
xossasiga ega b o 'lg a n barcha ichki a ’zolar: yurak, bronxlar, siydik pufagi, 
hazm y o 'li, bachadon, o 't pufagi va o 't y o 'lla ri intram ural (a ’zo ichidagi) 
tizimlar kiradi.
M etasim patik nerv b o'lim id a ham reflektor yoyining barcha qism lari: 
afferent, oraliq va efferent a ’zo ichidagi tugunda joylashgan (m asalan,, 
auerbax va m eysner). Bu b o 'lim o 'zin in g k o 'p ro q avtonom ekanligi, y a ’ni 
M NSdan m ustaqilligi bilan farqlanadi. C hunki bu b o 'lim som atik reflektor 
y o y n in g e f f e r e n t to la la r i b ila n b e v o s ita in n e rv a ts iy a la n m a y d i. 
Metasimpatik nerv bo'lim i oraliq va efferent tolalari simpatik va parasimpatik 
tolalari bilan aloqada b o'lad i, ayrim vaqtda efferent neyron parasim patik 
nerv tizimi postganglionar y o 'li bilan um um iy bo'lishi ham mumkin.
A’zo ichidagi nerv tizim ida o 'z in in g xusu siy sensor v a m ediator 
b o 'g 'im la ri bor. Preganglionar 
юЫатatsetilxolin va noradrenalin
ajratsa, 
p o stg a n g lio n a r to la la r 
A TF
v a 
aden ozin , atsetilxolin, noradrenalin,
serotonin, dofamin, adrenalin, gistam in
va b oshqalam i ajratadilar.
Silliq m uskul, so'rish va shira ajratish vazifalarini bajaruvchi epiteliylar, 
m ahalliy qon aylanish, m ahalliy endokrin v a im m un m exanizm larini 
boshqarishda bu b o 'lim n in g aham iyati katta. A gar ganglioblokatorlar 
yordam ida innervatsiya uzib q o'yilsa, ichki a ’zoning koordinatsiyalangan 
ritm ik harakat faoliyati buziladi. M etasim patik nerv b o 'lim in in g asosiy 
vazifasi ichki m uhitning doim iyligini saqlash va fiziologik funksiyalam ing 
tu rg 'u n lig in i ta ’m inlashdan iborat.
V egetativ n e rv la r ta'sirlan ish effektinin g in n ervatsiyalan adigan