АМАЛИЙ МАШРУЛОТЛАР
Хужалик
худудидаги далалар текширилиб, маълу-
мотлар та?ушл
к,илингандан сунг тупрок^арнинг си-
фатига к,араб харитада чегаралари белгиланади. Карто
грамма, агрокимё хариталари аникданади.
Хужалик буйича мавжуд тупрокдарнинг уртача ба-
\оси куйидаги формула ёрдамида аник^чанади:
в , Р , + в , Р , + ... +в р
Г __
I I
2 2__________ п п
Р,+Р2+ ... +Рп
бунда: Б — хужалик буйича тупрокдарнинг уртача аник,-
ланган б а\о си ;
В(, В2, ... Вп — тупрок,нинг
а ф о ишлаб чик,ариш
хиллари (гуру\лари) шкаласи буйича ик,тисодий ба\о-
си (
12
-жадвал);
Р,, Р2, ... Рп — тупрок, хилларининг умумий майдо-
ни, га.
12-ж а д в а л
Кншлок, хужалик тармокларини ицтисодий ба^олаш шкаласи
Ерни
икти-
содий
ба^олаш
гурухи
ва ин-
тервали
Технологик
шароити
Намлик
шароити
Тупроги
Ернинг
сифат
бахоси
(балл)
Ерни
ицтисо-
дий
бэдолаш
(сум/га)
1
3 6 0 0 -
400
20
гектар-
дан ортиги
теки сли к
Ер ости
сувлари
чучук
Чим сиз,
карбонатли,
уртача механи-
кавий таркиб-
ли, яхши
маданийлаш -
тирилган
8 1 -1 0 0 3600-100
М ехани-
зац иядан
ф ойд ала-
ниш учун
Кулай
Ер зах
босмаган,
шурлан-
маган
М аданийлаш-
ган,
уртача
механикавий
таркибли
тупрок
8 1 -1 0 0
3 6 0 0 -
4000
10 б
100-200
Рельефи:
те к и с л и к ,
тош лок,,
Рельефи:
текислик,
тошлок,,
Боткок,
маданий-
лаш тирил-
маган
10 гача
100-200
238
АМАЛИЙ МАШР/ЛОТЛАР
механи-
зациядан
фойдала-
НИШ К.ИЙИН
м ехани-
зац и яд ан
ф ой д ала-
НИШ К.ИЙИН
Ривожданмаган
3
100
Агар \ар хил горизонтга ва хусусиятга эга булган
тупрокдар бир хил бонитет балига эга булса — бир
хил ицтисодий бах,оланади. Хусусиятлари бир хил, ле-
кин шароитлари х,ар хил булса — ало^ида ба\оланади.
Россия Федерациясидаги цишлок, хужалиги ицти-
соди ИТИ таклиф этган усул буйича тупрок,нинг к,ий-
матини (ернинг) куйидаги формула билан ^исоблаш
мумкин:
„
J
Д 100
^ — Д
100
’
бунда: Б —
тупрокдан олинган
ялпи \о си л ёки соф
даромадни бах,олаш бал и;
Д — 1 гектар тупрокдан олинган умумий мах;сулот
ёки соф фойда, сум;
Д
100
— к,абул кдлинган 100 баллга нисбатан уму
мий ма^сулот ёки соф фойда.
Масалан, энг яхши тупрок сифатида тук тусли буз
ту прогни олсак, чизик^и
дастурлаш асосида гектари-
дан
200
минг сум фойда олинди деб топилса, ерни
ик^тисодий бах,олаш тубандагича булади:
Б 100
200000
„
..
Б = --------= --------- = 4 минг сум/га.
Д 100
5
Агар ба\олаш шкаласи 100 балл булиб, умумий
ма\сулот нархи 300
сумга туф и келса, ф ойда 100 сум
булади. Бунда умумий ма\сулот буйича 1 балл 3 сум
турса, тоза фойда
1
сумга ту ф и келади.
Do'stlaringiz bilan baham: