О. Р. Райимбердиева бухгалтерия ҳисоби, ИҚтисодий таҳлил ва аудит

Аудит фанининг объектлари қуйидагилар: 
*
иқтисодиётнинг бошланғич бўғини ҳисобланган турли мулк шаклларига 
асосланган корхоналар; 
*
аудит текширувини ўтказиш жараёнига қараб, хўжалик жараёнлари, маблағлар ва 
уларнинг манбалари. 
Бундан ташқари, корхоналарнинг юридик кучга эга бўлган меъёрий ҳужжатлари, 
технологик ишлари, хўжалик юритиш ишлари, шартнома муносабатлари, режа тузилиши, 
шунингдек, унинг таркибий қисмлар ҳам аудит объектини ташкил қилади. 
Аудит фани предмети мақсади ва вазифаларидан келиб чиқиб, жумладан мавжуд 
ресурслардан унумли фойдаланиш ҳамда корхона, тармоқ фаолиятининг самарадорлигини 
таъминлашдир. 
105 
120 

---

Мавзуга оид таянч ибора ва тушунчалар: С
аноат ишлаб чиқариш ходимлари. Бошқа 
тармоқ ходимлари. Ноишлаб чиқариш ходимлари. Доимий ишчилар. Мавсумий ишчилар. 
Ишчилар. Хизматчилар. Асосий ва ёрдамчи ишчилар. Ходимлар қўнимсизлиги. Меҳнат 
унумдорлиги. Интенсив омил. Экстенсив омил.
 
Мавзуга оид муаммолар: 
1. 
Корхона фаолиятининг натижавийлиги ва самарадорлиги кўп жиҳатдан унинг ишчи 
кучи билан қай даражада таъминланганлигига боғлиқ. Буни қандай изоҳлайсиз? 
 
1-савол бўйича дарс мақсади: 
Талабаларда корхона ходимлар таркиби ва ишчи кучи 
билан таъминланганлик тўғрисида тушунча ҳосил қилдириш. 
Идентив ўқув мақсадлари: 
1.1. 
Корхонада банд бўлган ходимлар таркибини таҳлил қилиб бера олади. 
1.2. 
Корхонанинг ишчи кучи билан таъминланганлик даражасини таҳлил қилиб бера 
олади. 
1-савол баёни. Корхона (фирма)да банд бўлган ходимларнинг таркиби таҳлили. 
Корхона (фирма)нинг ишчи кучи билан таъминланганлик даражаси таҳлили. 
Ходимлар таркиби деганда уларнинг хизмат вазифалари ва меҳнат фаолиятининг 
мазмунига кўра таркибланиши назарда тутилади. Корхонада банд бўлган ходимларни турли 
белгилар бўйича гуруҳлаш мумкин. Жумладан, ишлаб чиқаришнинг тузилиши бўйича-
саноат ишлаб чиқариш ходимлари, бошқа тармоқ ходимлари, ноишлаб чиқариш ходимлари; 
банд бўлишига қараб-доимий ишчилар, мавсумий ишчилар; хизмат вазифаси бўйича-
ишчилар, хизматчиларга; ишлаб чиқаришда қатнашиш даражаси бўйича-асосий ва ёрдамчи 
ишчиларга гуруҳланади. Шунингдек, ёши, меҳнат стажи, жинси, малакаси ва маълумоти 
бўйича ҳам гуруҳлаш мумкин. 
Ходимлар таркиби, динамикаси, ҳаракати улар бўйича мутлақ ва нисбий ўзгаришларда 
ўрганиш таҳлил мазмунини ташкил этади. 
Қуйида ходимларнинг таркиби бўйича таҳлили берилган.