O ’qu V u sl ubiy m a jmu a

Nasruddin Tusiy 
tuzgan “
Ziyji jadidi Elxoniy
” asarini foydali tafsilotlar 
bilan to’ldirdi.
Ulug’bek bobosi Amir Temur kabi bunyodkor bo’lib, mamlakatda qurilish ishlariga 
katta axamiyat beradi. Avvalambor u Amir Temur davrida qurib bitkazilmagan talaygina 
binolarni qurib bitkazadi. Go’ri Amirning kirish peshtoqi, Shoxi Zinda ansamblidagi ba’zi bir 
maqbaralar, Shahrisabzdagi 
Ko’kgumbaz masjidi
, Yassidagi Ahmad Yassaviy qabri ustiga 
qurilgan binolar shular jumlasidandir. Ulug’bekning davrida Samarqand shaxrining Registon 
maydoni shakllandi. Maydonda Ulug’bek madrasasidan tashqari “
Masjidi
Muqatta’
” bino 
qilindi. 210 gumbazli “
Ko’kaldosh
” jome’ masjidi qad ko’tardi. Bulardan Ulug’bek 
madrasasigina xozirgacha saqlanib qolgan. Ulug’bekning davrida 
Shoxizinda
to’la qurib 
bitkazildi. Kompleksning ichida ayniqsa “
Qozizoda Rumiy
” 
maqbarasi
eng ajoyibidir. 
Samarqand rasadxonasi amaliy axamiyatiga ko’ra farqli bo’lgan Movarounnaxrdagi yakkayu 
yagona inshootdir. Jamoat binolari qurilishida Registon maydonida bino qilingan “
Mirzoyi 
hammomi
”, “
Bog’i maydon
” da qad ko’targan “
Chil
ustun
” (
Qirq ustun
) va “
Chinnixona
” 
saroylari mashxurdir. “
Tillakori
madrasasi
” o’rnida bo’lgan 
Mirzoyi karvonsaroyi
da 
ko’pincha xorijiy mamlakatlardan kelgan savdogarlar qo’nishgan. XV asrning ikkinchi 

---

59 
yarmida Movarounnaxr va uning poytaxti Samarqandda xashamatli qurilishlar anchagina 
cheklangan bo’lsada, ikki qavatli “
Xoja Ahror madrasasi
” (1456), “