O qo‘shmurodov, B. Shukuriddinov

5831-§. Nordon magmatik jinslar

Nordon jinslar tarkibida kremniy oksidining miqdori (64 %) yuqori; rangli minerallar juda kam (3–10 %), rangi och bo‘ladi. Yer po‘stida eng ko‘p tarqalgan. Nordon jinslarni tashkil etgan asosiy minerallarga kvars (25–35%), kaliyli dala shpati (35–40 %), nordon plagioklaz (20–30 %), biotit (5–10 %), kam miqdorda muskovit (3 foizgacha) va ba’zan amfibol, aksessor minerallardan apatit, sirkon, monatsit mansub.

Nordon jinslarning intruziv turi effuziv turiga nisbatan ko‘p tarqalgan bo‘lib ularga granitlar va granodioritlar kiradi.

Granit (lotincha «granul» – dona) – to‘liq kristallangan och rangli intruziv jins bo‘lib, yer po‘stining chuqur qismida yuzaga keladigan nordon magmadan hosil bo‘ladi. Strukturasi to‘liq kristalli, teksturasi massiv. Oddiy ko‘z bilan granit tarkibida kvars, dala shpatlari va slyudani aniqlash oson.

Granodiorit. Granodioritlar granitlarga nisbatan kaliyli dala shpati, kvars miqdori kamroq bo‘ladi va aksincha, plagioklaz va rangli minerallar miqdori ortadi.

Granodioritlar to‘liq kristallangan yirik, o‘rta va mayda donador bo‘ladi. Tashqi ko‘rinishi ko‘pincha massiv. Granodioritlarning porfirsimon turlari ko‘proq. Granodioritlar och, kul rang bo‘ladi. Porfirsimon granodioritlarda o‘lchami 1 sm gacha va undan katta bo‘lgan kaliyli dala shpati, plagioklaz va biotitlar uchraydi.

Granodioritlarda rangli minerallar 15–20 %ni tashkil qilib, ular biotit va amfibollardan iborat bo‘ladi.