O‘. P. Umurzoqov, A. J. Toshboyev

Tabiiy sharoitlar (maydon relyefi, tuproq qalinligi, unumdorligi, suv sig‘imi, suv o‘tkazuvchanligi, suvga ta’siri, tuz miqdori, sifati va boshqalar, tabiiy namlanganlik, shamol tezligi va yo‘nalishi, tuproq va havo, suv tanqisligi va bug‘lanish maydonining zovurlanganligi, grunt suvlarining chuqurligi va mineralizatsiya, suv manbayi turi va rejimi, massivning suv bilan ta’min- langanligi va boshqalar).

Xo‘jalik sharoitlari – mehnat resurslari, dala ishlarini mexanizatsiyalash darajasi, qurilish, elektr energiya, sug‘orish mexanizmlari mavjudligi.

Dehqonchilik tizimi – qishloq xo‘jalik ekinlari tarkibi, almashlab ekish, agrotexnik tadbirlar.

Ekinlarning sug‘orish tartibi – ekinning talabi bo‘yicha sug‘orishlar.

Sug‘orishning iqtisodiy afzalliklari – kapital va ekspluatatsion xarajatlar, hosil, foyda, qoplash muddati.

Tuproqda suv eroziyasiga yo‘l qo‘ymaslik – sug‘orishning tuproq va suvning fizik, ximik, mikrobiologik xossalariga ta’siri.

Sug‘orishning yuksak unumdorligi – mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish dala ishlarini maksimal mexanizatsiyalash va boshqalar. Sug‘orish texnikasi, sug‘orishni o‘tkazish texnologiyasi parametrlari (egat, pol uzunligi, oralig‘i, suv sarflari. Yomg‘ir uchish uzunligi va boshqalar). Sug‘oruvchi texnika, sug‘orish o‘tkazish uchun texnik moslamalar (mashinalar, mexanizmlar, qurollar va boshqalar).

3.7.1-jadval.

Sug‘orish usullarini qo‘llashning asosiy maqsadlari:



Tuproqni namlash
Havoni namlash

Tuproqda nam yig‘ish

Sho‘r yuvish
Tuproq yemirilishining oldini olish
O‘g‘it berish

Chiqindi suv bilan
sug‘orish

O‘simlikni namlash

Begona o‘tlarni oldindan
o‘ldirish (provokatsiya)
Yer ustidan _{Q - Q Q - x x - Q} Yomg‘irlatib _{Q Q x - X x x Q Q} Tuproq ichidan _{Q - Q -- Q Q Q - -}
Tomchilatib _{Q - x - Q Q - - -} ^{Subirrigatsiya} Q - Q - Q - - - -
^{Tuman hosil qilib} x Q - - Q x - Q X