О. Mavlonov, Т. Tilavov, В. Aminov biologiya

6
- haqiqiy siydik hosil qiladi, 7 - siydik hosil qiladi, 
gormonlarni sintezlaydi, 
8
- qonni filtrlaydi.
0
‘ylab javob bering:
Buyragida kasallanisli alomatlari topilgan odamga nima uchun shifokor og‘rigan 
tishini va anginasini davolatishni maslahat beradi?
121

---

X BOB. NERV SISTEMASI
39-§. Nerv sistemasining tuzilishi.
Nerv sistemasining ahamiyati. Nerv sistemasi organizmni boshqaradi va 
barcha hujayralar, to'qimalar va organlar ishini o‘zaro muvofiqlashib ishlashini 
ta’minlaydi. Nerv sistemasining bu xususiyati tufayli organizm bir butun, yaxlit 
sistema sifatida faoliyat ko‘rsatadi. Nerv sistemasi tashqi va ichki muhit ta’sirlarini 
qabul qiladi va ularga javob beradi. Odamni kasb-hunar o‘rganishi, ilm olishi, 
fikrlashi, eslab qolishi, quvonchi, qayg‘usi va boshqa ruhiy hissiyotlari, tuyg‘ ulari 
ham nerv sistemasi bilan bog‘liq.
Nerv to‘qimasi. Nerv to'qimasi nerv hujayralari - neyronlar (63 -rasm) va ularni 
o‘rab turadigan mayda yo‘ldosh 
neyrogliya
hujayralardan iborat. Neyronlar - nerv 
sistemasining tuzilishi va funksional birligi hisoblanadi.
Ular tashqi va ichki muhit ta’sirini nerv impulslariga aylantirish, uzatish va 
tahlil qilish xususiyatiga ega. Neyrogliya hujayralar neyronlarga nisbatan 10 baravar 
ko‘p bo‘lib, oziqlanish, tayanch va himoya funksiyasini bajaradi, neyronlarning 
o‘sishi va rivojlanishini ta’minlaydi. Neyronning tanasi, bitta uzun o'simtasi -
aksoni
(yun. 
aksos -
o'simta) va shoxlangan kalta o'simtalari — 
dendritlari
boiadi 
(yun. 
dendron -
daraxt). Dendritlar orqali nerv impulslari nerv hujayrasi tanasiga 
uzatiladi. Har bir nerv hujayrasida bitta akson va bir nechta dendrit bo‘ladi. 
Akson bir necha o‘nlab santimetrga yetishi mumkin. Akson orqali nerv impulslari 
organlarga uzatiladi. Markaziy nerv sistemasida neyronlar 
o‘zaro tutashuv hosil qiladi. Bunda bir neyronnmg aksoni 
ikkinchi neyron tanasi yoki dendritlari bilan tutashadi. 
Bunday tutashuv joylari