О. Mavlonov, Т. Tilavov, В. Aminov biologiya

sinaps
(yun. 
sinapto -
tutashish) 
deyiladi. Bitta neyron tanasida 1200-1800 ta sinaps 
bo‘ladi. Sinaps ikki qavat membranadan va ular orasidagi 
tirqishdan iborat. Nerv impulslari ta’sirida sinaps teshi- 
giga ozroq suyuqlik -
mediator
ajralib chiqadi. Mediator 
ta’sirida ikkinchi hujayra tanasida qo‘zg‘alish paydo
63-rasm.
Neyronning tuzilishi: 
1 -
neyron tanasi,
2 
- dendritlar, 
3 -
miyelin qobiq, 
4
- akson, 5 - akson uchi.

---

bo‘ladi. Shu tariqa nerv qo‘zg‘alishi bir neyrondan ikkinchisiga o‘tkaziladi. Akson 
oqish yog‘simon moddadan iborat 
miyelin qobiq
bilan qoplangan. Miyelinli ana 
shunday o‘simtalar to'plami bosh miya va orqa miyaning oqish moddasini hosil 
qiladi. Neyronlarning kalta o'simtalarida oqish qobiq bo‘lmasdan, ularning to‘plami 
kulrang tusga ega bo‘ladi.
Neyronlar tuzilishi va funksiyasiga ko‘ra sezuvchi, harakatlantiruvchi va oraliq 
neyronlarga ajratiladi. 
Sezuvchi neyronlar
nerv signallarini sezgi organlaridan 
bosh va orqa miyaga uzatadi. Ularning tanasi nerv gangliylarida (yun. 
ganglion -
tugun) joylashadi. Nerv tugunlari markaziy nerv sistemasidan tashqarida joylashgan 
nerv tanalari to‘plamidan iborat. Harakatlantiruvchi neyronlar nerv impulslarini 
markaziy nerv sistemasidan organlarga va muskullarga o‘tkazadi.
Oraliq neyronlar yoki interneyronlar
(yun. 
interior -
ichki) markaziy nerv 
sistemasida sezuvchi va harakatlantiruvchi neyronlar oralig‘ida joylashgan. Sinaps- 
lar yordamida qo‘zg‘alish oraliq neyron orqali sezuvchi neyrondan harakatlanti­
ruvchi neyronga o‘tkaziladi. Oraliq neyronlar tanasi 
va o'simtalari markaziy nerv sistemasidan chetga 
chiqmaydi.
Nervlar. Markaziy nerv sistemasi nervlar orqali 
barcha organlar bilan bog‘langan (64-rasm). 
Nervlar
neyronlarning umumiy qobiq bilan oValgan uzun 
o‘simtalaridan iborat. Sezuvchi, harakatlantiruvchi 
va aralash nervlar bo'ladi,