O kzbekiston respubl1kasi oliy ya cprta m axsus ta’lim vazirligi

Hovuzlarning suv bilan to'Idirilishi va suv almashinuv sarfining texnik
normasi
Hovuz 
kategori- 
yalari
Hovuzni to'ldirish muddati, sutka
Oqar suv miqdori 
va suvning sarfi 
(1/sek 1 ga)
Kerakli 
bo'lgan 
norma (ixtiyoriv)
Ruxsat 
etilgan 
norma (me’yoriy)
Nerest
chavoq — mavda
baliqcha
o'stiruvchi
yaylov
qishlash
0,2 - 0,3 
0,2—0,3 
10-12 
10 - 15 
0,3 - 0,5
0,5 gacha 
0,5 gacha 
20 gacha 
25 gacha
1.0 gacha
1.0 gacha
0,7
0,7
0,5-1,0
0,5 - 1,0
0,5 - 1,0
20 (1 min sego-
letka uchun)
Ota-ona
Karantin — izola-
tor
sadoq
1,0—2,0
0,1-0,3
Hisobga asosan
3.0 gacha
1.0 gacha
2,0-3,0 
1,5
Hovuzni to'ldirish muddati, bug'lanish uchun va suv filtratsiyasi 
uchun sarflanadigan suv miqdori 8-jadvalda aks ettirilgan. Suvning
57

---

biologik belgisiga qarab rangi, ta’mi, hidi, suv manbasidagi mahalliy 
baliqlar va boshqa faunasiga qarab sifatini belgilaydilar. Xo'jalik uchun 
ajratilgan maydonda sanoat chiqindilari, qishloq xo'jalik inshootlari, 
boshqa suvni ifloslantiruvchi vositalar boimasligi kerak. Suv manba- 
sining baliqchilik xo'jaligi uchun, yaroqliligiga ishonch hosil qilish 
uchun gidrokimyoviy analiz o‘tkazish zarur. Suvning asosiy gidrokimyo- 
viy ko'rsatkichini xarakterlovchi belgilari quyidagi jadvalda ko'rsatilgan 
(9-jadval).
9-jadval
Hovuz xo‘jaligi uchun varoqli bo‘lgan suvning kimyoviy tarkibi
(baliqchilik-bioiogik norma)
Ko'rsatkichlar
Norma
Me’yoriy chegara
Suv rangi, gradus 
Yozgi hovuz 
Qishlash hovuzlari
30 gacha 
30 gacha
50 gacha (snr) 
50 gacha (sm)
Kislorod, mg Ck/1
6 dan ortiq
4 dan past boimasligi
Erkin karbonat angid- 
ridi, mg SO-,/1 
Yozgi hovuz 
Qishlash hovuzi
20 gacha 
10 gacha
30 gacha 
30 gacha
Suvning aktiv reaksiyasi 
pH
7-8
6 dan to 9 gacha
Ishqorlik darajasi, mg/ 
ekv
1,8-3,5
1,8-3,5
Umumiy qattiqligi, 
gradus
5 dan 8 gacha
3 dan to 5 gacha
Oksidlanish, mg/1 
Yozgi hovuz 
Qishlash hovuzi
30 gacha 
10 gacha
40 gacha 
20 gacha
Tuzli ammiak mg N/l 
yozgi hovuz 
Qishlash hovuzi
mg bolagi
to 2 gacha
Nitritlar, mg N/l 
Yozgi hovuz 
Qishlash hovuzi
mg boiagi
to 2,0 gacha 
0,2 gacha
Fosfatlar mg R,Os 
Yozgi hovuz 
Qishlash hovuzi
1
0,1 - 0,2
To 3 gacha 
To 0,5 gacha
58

---

Xloridlar mg S,/l 
Yozgi hovuz 
Qishlash hovuzi
5 ming gacha 
100 gacha
Sulfat qishlash hovuzi 
uchun mg S 0 4
-
100 gacha
Suvning kimyoviy analizining natijalari chuqur tekshirilishi lozim 
va kompleks nuqtayi nazardan yondashish kerak.
Masalan, suvdagi xloridlar yoki sulfatlar miqdori belgilangan nor- 
madan oshiq bo'lsa, oxirgi xulosa uchun asos bo'lolmaydi, faqat qu- 
yidagi ko‘rsatkichlar oksidlanish azot birikmalari, fosfatlar hamda suv 
manbasining iflosligi va lining baliqchilik hovuz xo'jaligi uchun yaroqsiz 
ekanligiga ishonch hosil qilingandan sohig xulosaga kelish mumkin.
Hattoki suvdagi erigan kislorod ko'rsatkichi ma’lum qaror uchun 
asos bodolmaydi.
Artezian suvlarda odatga ko'ra kislorod boimaydi, lekin sun’iy 
aeratsiya natijasida kislorodga boyigandan keyin yoki alohida hovuzda 
saqlanib unga tuban suvo‘tlari va boshqa organizmlar o‘stirilib so'ngra 
suvni baliqchilik hovuzlari uchun ishlatish mumkin. Demak, yer osti 
suvini tuban suvo'tlari yordamida kislorodga boyitib, baliqchilik xo'jaligi 
uchun foydalanish mumkin.