O karimova huquqshunoslik

Jinoyatda ishtirokchilik
Ikki yoki undan ortiq shaxsning qasddan jinoyat
etishda birgalashib qatnashishi ishtirokchilik deb to piladi
(JK, 27-modda).
Obyektiv tomondan ishtirokchilik: 1) ikki yoki undan
ortiq shaxslarning mavjudligi; 2) birlikdagi ishtiroki bilan
tavsiflanadi.
Subyektiv tomondan ishtirokchilik: 1) qasddan ayb
shaklining mavjudligi; 2) o‘zaro axborot almashuv (bil-
ganlik) bilan izohlanadi (JKga sharhlar, 47-bet).
Jinoyat qonunchiligida to‘rt turdagi ishtirokchilar
ko‘rsatilgan. Bular — 
bajaruvchi, tashkilotchi, dalolatchi
va
yordamchilar.
A. Jinoyatning
bajaruvchisi
deb: 1) jinoyatni bevo 
-
sita to‘la yoki qisman sodir etgan shaxslar; 2) jinoyat-
ni bevosita sodir etmagan, biroq sodir etish uchun
boshqa, jinoyat qonuniga ko‘ra javobgarlikka tortil-
maydigan shaxslardan foydalanganlarga aytiladi.
Subyektiv tomondan bajaruvchining qilmishi ha 
-
misha qasddan hisoblanadi.
B. Sharhlanayotgan moddadagi 
«tashkilotchi»
tushun-
chasiga quyidagi faoliyat shakllari mansubdir. Bular: 1) ji-
noyatni sodir etishga tayyorgarlik uchun rahbarlik qilish;
2) jinoyatni sodir etishga rahbarlik qilish kabilar.
D. 
Dalolatchilik
o‘zga shaxsni jinoyatni sodir etishga
undash yoki jinoiy faoliyatda qatnashishga qi 
ziqtirishda
ifodalanadi.

---

131
E. 
Yordamchi
deb, jinoyatni sodir etishga ko‘mak-
lashgan shaxsga aytiladi.
Subyektiv jihatdan tashkilotchi va dalolatchilar 
ning
faoliyati to‘g‘ri va egri qasd bilan sodir etiladi.
Ishtirokchilikka muayyan shaklni bag‘ishlaydigan
belgilar obyektiv va subyektiv tomonni ta’riflagani bois
ishtirokchilik shakllarini tasniflash asosiga obyektiv va
subyektiv mezonlar qo‘yilgan bo‘ladi.