O karimova huquqshunoslik

5. Odillik tamoyili.
Jinoyat sodir etishda aybdor shaxsga
nisbatan qo‘llaniladigan jazo yoki boshqa huquqiy ta’sir
chorasi odilona bo‘lishi, ya’ni jinoyatning og‘ir-yengilligi-
ga, aybning va shaxsning ijtimoiy xavflilik darajasiga mu-
vofiq bo‘lishi kerak. Hech kim aynan bitta jino yat uchun
ikki marta javobgarlikka tortilishi mumkin emas.
6. Ayb uchun javobgarlik tamoyili.
Shaxs qonunda
belgilangan tartibda aybi isbotlangan ijtimoiy xavfli
qilmishlari uchungina javobgar bo‘ladi.
7. Javobgarlikning muqarrarligi tamoyili.
Qilmish da
jinoyat tarkibining mavjudligi aniqlangan har bir shaxs
javobgarlikka tortilishi shart.
O‘zbekiston Respublikasining Jinoyat Kodeksi bilan
taqiqlangan, aybli ijtimoiy xavfli qilmish (harakat yoki
harakatsizlik) jazo qo‘llash tahdidi bilan jinoyat deb topi-
ladi.
Jinoyat deb bilish uchun, albatta, qilmish ijtimoiy
xavfli bo‘lishi va bu qilmish Jinoyat Kodeksida taqiqlan-
gan bo‘lishi lozim. Qilmishning 
harakat
yoki 
harakatsiz
sodir etilishida aybli, ijtimoiy xavfli bo‘lishi asosiy o‘rin-
ni egallaydi. Masalan, onaning o‘z chaqalog‘ini qasddan
o‘ldirishi harakatli yoki harakatsiz amalga oshirilishi
mumkin. Chaqaloqni bo‘g‘ib o‘ldirish, suvga tashlash,
tiriklayin ko‘mib qo‘yishi harakatli qilmish turiga kiradi.
Bolani tashlab ketish, unga qaramasdan qiynoqda
qoldirish harakatsiz qilmish turiga kiradi.
Harakatsiz aybli qilmishga — voyaga yetmagan yoki
mehnatga layoqatsiz shaxsni moddiy ta’minlashdan
bo‘yin tovlash, ota-onani moddiy ta’minlashdan bo‘yin
tovlash misol bo‘la oladi.
Aybli ijtimoiy xavfli qilmish 
qasddan
yoki 
ehtiyotsizlik
orqasida
sodir etilishi mumkin. Jinoyatni sodir etgan
shaxs o‘z qilmishining ijtimoiy xavflilik xususiyatini
anglagan va shunday qilmishni sodir etishni istagan

---

bo‘lsa, bunday jinoyat