O adim gi dunyo tarixi bo yicha xrestom atiya: tarix о ‘qituvchilari

(Q och oq larn i berish to ‘g ‘risidagi p aragrafga q o\sliim ch a)
D u au fan in g o ‘g 4 i X e tin in g o ‘z o ‘g ‘li Pepiga nasihati
Ushbtt matn bizgacha (29-30 betlar) Yattgi podsholiktting ikki
papirusida ye tib kelgan (H ozir Britaniya m uzeyidu saqlanadi). Olim-
la n tin g fikricha, bu p apiru sla r О ‘rta p o d sh o lik davrida yaratilgan
nasihatnom a m aktab о quvchilarining ко ‘chirib yo zg a n mashqlaridir.
Xeti о ‘g ‘li P epini poytaxtdagi kotiblar m aktabiga olib borayotib,
y o ‘1 bo'ylab и o 'g 'lig a kotibning mavqeini, boshqa kasblar bilan
larqini hikoya qilib boradi. X eti ishni bilish, kotiblik kasbi afzallik-
larini to 'la ishonch uqtiradi. U turli x il kasblarning og ‘it: m ashaqqatli
ckani, bu kasb egalarining och-yalang'och hayotini yorqin tasvirlaydi.
Agarda men seni kitoblarni o 'z onangdan ko ‘ra k o ‘proq sevishga 
m ajburqilaolsam edi, agar men ularning go'zalligini oldingda ko ‘rsata 
olsam edi. Bu boshqa barcha lavozimlardan yaxshi... 
[kotib] hali 
bolaligida, uni olqishlay boshlaydilar. Uni topshiriqni bajarish uchun 
yuboradilar va u old matoni kiyish uchun qaytmaydi. Men haykaltarosh
25

---

yoki zargarning elchiligini ko'rmadim. lekin men 
misgarni uning 
o 'c h o g 'i olovi oldida ishda ko'rdim.
lining bannoqlari timsohni terisiday edi, u baliq ikrasiday yomon 
hid chiqaradi. Keskich bilan ishlaydigan har bir hunarmand dehqonga 
qaraganda. k o 'p charchaydi. Uning dalasi-yog'och, uning quroli-metall. 
Tunda u bo ‘sh bo'lganda. qo'llari ishlaganidan yana ko'p ish qiladi.
U tunda chiroq yoqadi. Tosh yo'nuvchi har qanday qattiq tosh bo'yicha 
ish qidiradi. Qachon u tugatsa. uning qo'li holsizlanadi, u cliarchagan. U 
qosh qorayguncha shunday o'tiradi, uning tizzalari vayelkasi bukilgan.
Sartarosh kechqunmgacha soch oladi... Kimnidir soch-soqolini 
olish uchun u ko‘chadan-ko‘chaga sang'iydi. U qornini to'ydirish uchun 
o 'z mehnatini yeydigan asalariga o'xshab qo'liga kuch beradi...
Men senga yana devor quruvchisi t o ‘g ‘risida hikoya qilaman. U 
doimo kasal, chunki u shamollarga ducli qilingan. U qiyinchilik bilan 
lotoslarda bogMangan holda qiyinchilik bilan quradi. ...U ni barcha 
kiyimlari - juldur, u faqat bir marta yuvinadi...
Nonni 
u uyiga beradi; uning bolalari kaltaklangan, kaltaklangan 
... Dehqonda kiyim abadiy. Uning ovozi "abu” qushi kabi baland... U 
charchaydi.... u kimdir sherostidatinch bo'lganida u tinch. U doim kasal 
boMadi... U kechqurun zo'rg'a uyiga qaytadi, unga yana borish kerak.
T i k u v c h i-u y ichida, ayolga qaraganda, unga yomon. Uning oyoqlari 
uning qornida. U havo bilan nafas olmaydi. Agar u bir kunda yetarlicha 
gazlama ishlab chiqarmasa. u botqoqlikdagi lotosdek bogMangan. U 
yorugMikni ko'rish uchun xizmatchiga non beradi.
... Qachon chopar begona mam lakatga chiqsa, sherlar va osivol iklar 
oldidagi q o ‘rquv tufayli, o 'z mulkini bolalariga vasiyat qiladi. Va u 
agar Misrga qaytsa, o 'z bog'iga z o 'r g 'a yetsa, o 'z uyiga kechqurun 
z o 'r g 'a yetib borsa. u yana qayta borishi k e ra k ...
B o'yoqchining barmoqlari o'lik baliq kabi qo'llansa, hid chiqaradi, 
... uning qoMi tinmaydi.
Etikdo'zga juda yomon, u doim qashshoqlikda. Kimdir o'lik baliqlar 
orasida tinch bo'lgandek, ham shunday tinch. U terini kavshaydi.
K iry u v u v c h i qirg'oqda timsoh bilan yonma-yon k iry u v a d i... Bu 
m ashg'ulot senga tinch em as... Unga aytadilar: Agar -sen keltirishga 
kechiksang. sen tayoq yeysan...
26

---

Men vana senga baliqchi to ‘g ‘risida hikoya qilaman. Boshqa har 
qanday kasbga qaraganda. unga vomon. Qara u daryoda timsohlar 
bilan b irq ato rd a ishlamaydi...
Qara, hech qayerda ham, kotib lavozimidan tashqari boshlig'i 
boMmagan lavozim yo 'q , chunki u o ‘zi boshl iq.
Lotos - ustunlarning lotos gullari shaklidagi yuqori qismi.
Хрестоматия no истории древнего мира. М., 1991. 29-30 стр