O. A. H u s in o V patologik fiziologiyadan amaliyot darslari uchun



Download 11,17 Mb.
Pdf ko'rish
bet131/261
Sana14.02.2022
Hajmi11,17 Mb.
#448095
1   ...   127   128   129   130   131   132   133   134   ...   261
Bog'liq
Patol.-fiziol.-amal.-darsl.-uchun-qoll.-Husinov-O.A.-2008-y.

A nnotatsiya
L e y k o tsitla r so n in in g qon h ajm i b irlig id a o shishi 
le y k o ts ito z

kamayishi esa 
leykopeniya
deb ataladi.
L eykotsitoz fiziologik va patologik b o 'lish i mumkin. Fiziologik 
leykotsitoz ovqat iste’mol qilish (ovqat hazm qilish), jismoniy zo'riqish 
(miogen), asab zo'riqishi (emotsional) bilan bog'liq bo'lishi mumkin. 
Bu le y k o ts ito z g a c h a q a lo q la rd a v a h o m ila d o rla rd a u c h ra y d ig an
leykotsitozlar ham kiradi. Fiziologik leykotsitozning mexanizmi qon 
tom irlarida leykotsitlam ing qayta taqsim lanishi bilan bog'liq.
P atologik leykotsitoz (leykopeniya) ham m a turdagi leykotsitlar 
sonining kam dan-kam hollarda proporsional ko'payishi (kam ayishi)


bilan tavsiflanadi. Ko‘pgina hollarda esa qandaydir bir hujayra tunning 
k o ‘p a y is h i (k a m a y is h i) m a v ju d b o ‘lad i. Shu n u q ta i n a z a rd a n
leykotsitozning quyidagi turlari farqlanadi:
1) neytrofilli leykotsitoz (neytrofilez, neytrofiliya). Odatda bakterial 
in fe k siy a iar, za h arla n ish , to ‘q im a la r nekrozi, y irin g li va a sep tik
yallig‘lanish bilan kechadigan kasalliklar (miokard infarkti, gangrena, 
kuyishlar, surunkali m ieloleykoz, eritem iya, abssess, osteom ie!it)da 
kuzatiladi;
2) eozinofilli leykotsitoz (eozifiliya) gijja invaziyasi, allergiya, 
organizm ga yot oqsillar va oqsil tabiatli boshqa m ahsulotlar kirganda 
kuzatiladi. B a ’zi holatlarda (L effler flbroplastik parietal endokarditi, 
tu gun li p eriarteriit, lim fogranulem atoz) gipereozinofilli leykem oid 
re a k s iy a la rd a u c h ra sh i m u m k in . B u n aqa h o lat q iz il k o ‘m ik n in g
e o z in o filli in filtra tsiy a si b ila n kech adig an surunkali m ielo leyk oz 
k a s a llig id a (q o n d a le y k o ts itla r so n i 20 - 70 103/m k l v a y u q o ri, 
eozinofillar 50-70% b o ‘lganda) va to ‘qimalam ing (endokard, o‘pka, 
lim fatugunlar) eozinofil infiltratsiyasida ham kuzatilishi mumkin;
3 ) b a z o filli le y k o ts ito z (b a z o filiy a ) k o ‘p in c h a su ru n k a li 
m ieloleykozda, eritrem iya, gem ofiliya, shuningdek surunkali yarali 
kolit, b a’zi teri kasalliklarida (eritroermiya, urtikar toshma) kuzatiladi. 
Bazofillar va semiz hujayralam i be!bog‘simon temiratki (herpes zoster), 
k o n ta k tli d e rm a tit k a s a llik la rid a terid a va p u fa k c h a la r (v ez ik u l) 
su y u q lik la rid a to p ish ad i. A ’z o la rn in g b a z o filla r va se m iz (m ast) 
hujayralar bilan diffruz infiltratsiyasi tizimli mastohujayrali kasalliklarda 
(m astotsitoz) aniqlanadi.
4) lim fo tsitia rn in g k o ‘p ay ish i - lim fo tsitoz - v iru sli v a b a ’zi 
s u ru n k a li b a k te ria l in fe k s iy a la r d a (s il) k u z a tila d i, su ru n k a li 
Iim foleykozning xarakterli belgilaridan hisoblanadi;
5) monotsitlaming ko‘payishi - monotsitoz - surunkali monotsitar 
leykozga xos belgi hisoblanadi. Am m o boshqa patologik holatlarda 
ham kuzatiladi (o‘rta o ‘tkir va surunkali bakterial infeksiyaiar - sil, 
b r u ts e llo z , zax m ; p a ra z ita r k a s a llik la r - b ezg ak , le y sh m a n io z ; 
gem oblastozlar, lim fogranulem atoz (Xodjkin kasalligi); nospetsifik 
yarali kolit, tizim li qizil yuguruk v a b.), ammo bu kasalliklarga xos 
(diagnostik) belgi emas.
L e y k o tsitla r sonining p a to lo g ik kam ayishi - ley k openiyan ing
sabablari quyidagilar b o 'lish i m umkin: 1) ionlovchi nurlar ta ’siri; 2) 
kim yoviy moddalar (benzol, toluol va b.) ta’siri; 3) infeksiyaiar (qorin


tifi, g rip p ); 4 ) d o ri-d a rm o n la rg a a lle rg iy a (p ira m id o n , a n a lg in , 
su lfa n ila m id la r); 5) vitam in B 12 va fo la t k is lo ta s i ta n q is lig i; 6) 
autoimmun kasalliklar; 7) xavfli o ‘sm alar m etastazlari; 8) anafilaktik 
va gemotransfuzion shok; 9) sitostatik preparatlar (6 - merkaptopurin, 
m ielosan); 10) alkogol tufayli kelib ch iq a d ig an leyko pen iya; 11) 
eozinofiliya va monotsitoz bilan kechadigan nasliy neytropeniya; 12) 
zararsiz («aybsiz», «beozor») deb ataladigan leykopeniya - Leucopenia 
innocens. Shunday, sababini tushuntirish qiyin b o ‘lgan, hech qanday 
noxush sezgi kuzatilmaydigan leykopeniya bilan b a’zan o ‘tkir leykoz, 
subleykem ik m ieloz (kam dan - kam ), surunkali interstitsial gepatit 
boshlanishi mumkin.
L e y k o p e n iy a n in g m ex a n izm i 
le y k o p o e z n in g s u s a y is h i, 
leykotsitlaming intensiv parchalanishi va ulam ing tomir o‘zanida qayta 
ta q sim la n ish d a n ib o ra t. L e y k o p en iy a le y k o ts itla m in g fa g o ts ita r 
faoUigining pasayishi, antitanalarning yetarli darajada hosil boHmasIigi, 
bakteritsid modda va fermentlar ishlab chiqarilishining kamayishi bilan 
tavsiflanadi. Buning natijasida organizmning bakterial infeksiya bilan 
kurashishga qaratilgan himoya kuchlari susayadi.
L eykopeniya turlari: I) neytropeniya, b a ’zi bakterial (qorin tifi, 
p a ra tif, b ru tse lle z ) v a v iru sli (in fe k sio n g e p a tit, g rip p , q izam iq) 
in fe k siy a lard a , ionlo v chi nurlar, a n tita n a la r t a ’sirid a riv o jla n a d i, 
anafilaktik shokda uchraydi; 2) eozinopeniya AK TG yuborilganda, 
Itsen k o -K u sh in g sindrom ida, stressda (ad ren ok o rtikoid faollikning 
oshishi tufayli qizil k o ‘m ikda eozinofillar to ‘planishi) kuzatiladi; 3) 
lim fotsitopeniya o ‘sm irlar va bolalarda ayrisim on bez gipoplaziyasi 
bilan bog‘liq, tug‘m a agammaglobulinemiya bilan b i^alik d a kuzatiladi, 
k attalard a lim fogranulem atozda, lim fo tu g u n la m in g tarqoq silida, 
b a’zan neytropeniya bilan birgalikda, tizim li qizil yugurukda, o ‘tkir 
radiatsion sindromning ilk belgisi sifatida buyrak yetishmovchiligining 
term inal bosqichida, stressda kuzatiladi; 4) m onotsitopeniya asosan 
o (pka silida lim fatsitar - m onotsitar nisbatni baholashda ahamiyatga 
ega.
B azofillar m iqdorining kam ayishini an iq lash ularning qondagi 
miqdori kam bo‘lgani tufayli qiyinchilik tug ‘diradi.
Leykopeniyaning eng o g ‘ir shakli a g ra n u lo tsito z-g ran u lo tsitlar 
sonining periferik qonda keskin kam ayishidan tortib, ulam ing to ‘la 
y o ‘qolishiga qadar organizm ning infeksiyaga qarshi kurashishining 
pasayishiga va bakterial asoratlar rivojlanishiga olib keladi (angina,


pnevmoniyalar, septitsemiya, o g ‘iz bo'shlig‘i, m e’da-ichak trakti shilliq 
qavatining yarali - nekrotik zararlanishi).
Rivojlanish mexanizmiga ko‘ra agranulotsitozning mielotoksik va 
immun turlari farq qilinadi.

Download 11,17 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   127   128   129   130   131   132   133   134   ...   261




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish