O. A. H u s in o V patologik fiziologiyadan amaliyot darslari uchun

Titroqli (mersatelli) aritmiya (TA). Bo'lmachalar titrashi,
fibrillatsiyasi va trepetaniyasi.
Bu aritm iyalar q o ‘z g ‘aluvchanlikning 
b o ‘lm a c h ala rd a ta rtib s iz ta rq a lish i b ila n b o g ‘liq. N a tija d a y urak 
bo‘limlari faoliyatida uzuq-yuluqlik (fragmentlik) kelib chiqadi: ayrim 
qism lar qisqaradi, boshqalari esa bu vaqtda bo'shashgan holatda bo‘ladi. 
EKG da b o ‘lm acha trep etan iy asid a P tishch asi o ‘rn ig a b ir xildagi 
arrasim on konflguratsiyali, m inutiga 220-350 m arta hosil b o siadigan 
f nomli titrash to‘lqinlari registratsiya qilinadi (10-rasm ).
TA doimiy va turli m uddatli xuruj bilan kechadigan paroksizmal, 
YU QS ga qarab brad isistolik (YUKS m inutiga 60 m artadan ko ‘p), 
n o rm o sisto lik (6 0 -9 0 ), tax isisto lik (90 dan k o ‘p) sh a k lla ri, yirik , 
o ‘rtacha va mayda toMqinli shakllari farq qilinadi.

---

ТА asosida o d atd a m iok ard nin g organik shikastlanishi yotadi. 
Y etuklik y o sh id a v a q a rilik d a TA ning sababi b o ‘lib , Y U IK ning 
k o ‘pincha gipertonik k asallik bilan qo ‘shilib kelishi xizm at qiladi. 
Yoshlarda esa TA ning sababi ko‘pincha revm atizm , yurak poroklari 
(m itral sten o z, ao rta poroklari)» kam h o latla rd a tu g ‘m a poroklar, 
surunkali qon ay la n ish y etish m o vch ilik lari, M I, p erik ard it, o ‘tkir 
«o ‘pkali yurak», kard io m iop atiy a, m iokarditlar, W -P -W sindrom i 
bo‘lishi mumkin.
Qorinchalar pirpirlashi, fibrillatsiyasi va titrashi
yurak ritmining 
terminal buzilishi bo‘lib, yurak og‘ir shikastlanishi fonida rivojlanadi. 
Q orinchalar fib rillatsiy asig a narkoz, dorilar intoksikatsiyasi (yurak 
g lik o z id la ri, x in id in , sim p ato m im etik lar), e le k tro litik buzilishlar, 
elektrotravm alar, y urakka katetr q o ‘yish, qism an m iokardning og‘ir 
s h ik a s tla n is h la ri, ju m la d a n , M I, k o ro n ar a rte riy a n in g b e k ilish i, 
yurakning ortiqcha c h o ‘z ilish i va sovqotishi olib kelishi mumkin. 
Qorinchalar titrashi va pirpirlashida birdaniga hush yo ‘qoladi, ayrim 
vaqtlarda talvasaga tushush ro ‘y beradi, yurak tonlari ham yo'qoladi, 
teri qatlami to ‘q ko ‘k tusga (sianoz) kiradi. EKG da yuqori va keng, 
m inutiga 250 va undan k o ‘p, bir xil bo‘lgan am plitudalar aniqlanadi. 
Q o rin c h a la r k o m p le k s i e le m e n tla ri d iffe re n s ia ts iy a q ilin m ay d i. 
Q o rin c h a la r titra s h id a E K G da b ir x ild ag i a m p litu d a to ‘Iqinlari 
registratsiya qilinadi, ular pirpirlashida esa bu amplituda to ‘lqinlari har 
xil balandlik va kenglikka ega bo‘ladi. Ular orasidagi masofa ham bir 
xil bo'lm aydi, EK G « tartib siz» tusda bo*ladi, unda oldin pirpirash 
toM qinlari a s ta - s e k in lik b ila n k am ay ad i, k e y in c h a lik a sisto liy a
registratsiya qilinadi.
Elektrik defibrillatsiya:
ayrim holatlarda elektr toki nafaqat titrash 
va fibrillatsiyaga olib kelishi, shuning bilan bir qatorda aritmiyalami 
to ‘xtatishi ham m um kin. Buning uchun birgina qisqa m uddatli (0,01 
s), yuqori kuchlanishli (4000 V) va kuchi bir necha amperga ega doimiy 
tok im pulsi o ‘tk azilad i. A na shunday im pulsning shikastlanm agan 
k o ‘k rak q a fa s ig a jo y la s h tir ilg a n k en g y u z a li e le k tro d la r o rq ali 
o ‘tk a z ilis h i y u rak n in g ta rtib s iz q isq arish in i sh u v aqtning o ‘zida 
to ‘xtatadi. B unday v aq td a elek trik defib rillatsiya, dahshatli asorat 
h iso blan adig an q o rin c h a la r titrash i va fib rilla tsiy a sig a qarshi eng 
ishonchli kurash usuli sifatida ishlatilmoqda.
Y urak o ‘t k a z u v c b a n li g in i n g b u z il is h l a r i ( b io k a d a la r ) . 
0 ‘tk azu v ch an tiz im n in g q a n d a y d ir b ir q ism i b o 'y ic h a , e le k trik
im p u ls la r o ‘tis h in in g s e k in la s h is h i y oki to*liq t o ‘x tash i 
y u ra k

---