O ʻ zbekiston respublikasi oliy va o ʻ rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent davlat iqtisodiyot universiteti

1.3.1- jadval 
“Oʻzbekiston Respublikasining Markaziy banki toʻgʻrisida”gi Qonunning 
tuzilmasi
I -bob. Umumiy qoidalar (1 – 9 mod.)
II -bob. Bankning moliyaviy ahvoli (10 – 14 mod.)
III -bob. Markaziy bankni boshqarish (15 – 22 mod.)
IV -bob. Markaziy bankning pul-kredit operatsiyalari (23 – 31 mod.)
V -bob. Pul tizimi hamda pul muomalasini tashkil etish (32 – 39 mod.)
VI -bob.
Valuta
ni tartibga solish va xalqaro zahiralarni boshqarish (40 – 43 mod.)
VII -bob. Markaziy bankning hukumat bilan munosabatlari (44 – 49 mod.) 
VIII -bob. Banklar, mikrokredit tashkilotlari, lombardlar va kredit byurolari faoliyatini, shuningdek 
qimmatli qogʻozlar blankalari ishlab chiqarishni tartibga solish hamda nazorat qilish (50 – 54 mod.)
IX -bob. Banklar bilan oʻzaro munosabatlar (55 – 60 mod.)
Manba: Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy banki toʻgʻrisidagi qonuni 1995-yil 21-dekabr 
Yuqorida bayon etilganidek, Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy bankining 
bosh maqsadi milliy valutaning barqarorligini ta’minlashdan iborat. Ushbu maqsad 
pul birligining ichki (past va barqaror inflyatsiya) va tashqi (soʻmning kursi) 
barqarorligini koʻzda tutadi. Modomiki, Markaziy bank yaqin kelajakda oʻz oldiga 
inflyatsiyani toʻliq targetlashga oʻtish maqsadini qoʻyayotgan ekan, pul-kredit 
siyosatining bosh maqsadi qonunchilikda aniq belgilab qoʻyilishi kerak. 
Inflyatsiyani toʻliq targetlashga oʻtgan mamlakatlarda markaziy bank toʻgʻrisidagi 
qonunchilikka, faqat narxlar barqarorligini ta’minlashgina bosh maqsad ekanligini 

---

28
nazarda tutuvchi oʻzgarishlar kiritilgan. Bugungi kunda bizning Markaziy bankka 
oid qonunchilikda bunday aniqlik mavjud emas. 
MDH va Sharqiy Yevropa mamlakatlari markaziy banklarining rasmiy 
mustaqilligiga asoslanib oʻtkazilgan tahlillar natijasi, Sharqiy Yevropa va Boltiq 
mamlakatlarining markaziy banklari eng yuqori darajada, Oʻzbekiston, Ukraina va 
Belorusiya mamlakatlariniki esa eng past darajada mustaqil ekanligini 
koʻrsatmoqda
23
. 
Bundan tashqari, Respublika Markaziy banki jamiyat oldida hisobdor 
boʻlishi shart. Bugungi kunda u “Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy banki 
toʻgʻrisida”gi Qonunning 5, 13 va 23-moddalarida belgilangan darajada oʻz 
faoliyati yuzasidan hisobdor: 

Markaziy bankning yillik hisoboti 15- maydan kechiktirilmay Oliy Majlis 
Senati koʻrib chiqishi uchun taqdim etiladi; 

Markaziy bank pul-kredit sohasidagi mavjud vaziyat va monetar siyosatning 
asosiy yoʻnalishlari toʻgʻrisida har yili matbuotda ma’ruza e’lon qiladi.
Yuqorida Markaziy bankning bor-yoʻq transparentligini koʻrsatuvchi 
hisobotlarda uning moliyaviy balansi, pul aylanishi, jumladan pul masasining 
dinamikasi va tuzilishi toʻgʻrisidagi ma’lumotlar toʻla hajmda berilmayapti. 
Yanada aniqroq qilib aytganda, transparentlik tamoyillaridan biri ya’ni barcha 
manfaatdor tomonlarga axborotlarni yyetarli darajada ochib berishga zid boʻlgan 
axborot siyosati olib borilmoqda. Bunday holatda inflyatsiyani toʻliq targetlashga 
oʻtish istiqbollari mavhum boʻlib qolyapti va oʻtish muddatlari choʻzilib ketmoqda.