O -zbek isto n respublikasi madaniyat va

Nazorat-tayyorgarlik 
m ezosikilarida spo rtchilarning avvalgi m e- 
zosikllarda erishgan im koniyatlari (m u so b a q a faoliyati xususiyatiga 
m u v o fiq ) s in te z la s h tirila d i, y a ’ni in te g ra l ta y y o rg a rlik a m a lg a
oshiriladi.
Musobaqaoldi 
mezosikllari sportchi tayyorgarligi davom ida an iq- 
langan m ayda kam chiliklarni b a rta ra f e tish , u n ing texnik im k o- 
niyatlarini takom illashtirish uchun m o ‘ljallangan. Bu m ezosikllarda 
maMum bir m aqsadga qaratilgan psixologik taktik tayyorgarlik alo- 
hida o ‘rin egallaydi.
Musobaqa 
mezosikllari soni va tuzilm asi sport turining o ‘ziga 
xos xususiyatlari, sport xususiyatlari, sp o rtch ilar m alakasi va tayyor- 
garlik darajasi bilan belgilanadi.
M ezosikllarning um um iy tuzilm asi barqarorligi u lam ing m az- 
m unini m untazam takom illashtirib borishga, ta ’sirchan nazo rat o ‘r- 
natishga, «ilgarilovchi» rejalashtirish tam oyilini am alda yuzaga ch i- 
qarishga yordam beradi. Ushbu tam oyilga bin oan joriy m akrosiklning 
m ikrosikllari va mezosikllaridagi m ashg‘u lo t natijalari darhol nav- 
batdagi m akrosiklning shunga o ‘xshash tuzilm alari dasturini reja- 
lashtirish uchun qoMlaniladi.
5.3. Tayyorgarlik mikrosikllarini rejalashtirish
S poit am aliyotida mashg‘ulot mikrosikli dcganda, bir nech a kun 
dav om id a o ‘tkaziladigan va m azkur tayyorgarlik bosqichi vazifa- 
larini kom pleks hal etishni ta ’m inlaydigan m ashg‘ulotlar davom iy- 
ligi tushuniladi.
M ikrosikllar davomiyligi — 3—4 kundan 10— 14 kungacha.
H aftaga muvofiq boMgan 7 kunlik m ikrosikllar ko‘p tarqalgan.
M ikrosikllarni rejalashtirishda a n ’anaviy va n o a n ’anaviy y o n d a- 
shishni ajratish m um kin.
41

---

A ifa n a v iy m ikrosikllar. 
A n ’anaviy m ik ro sik lla rn i t o ‘rt tu rg a
ajratish tak lif qilinadi, va'ni:
— shaxsan m ashg‘ulot mikrosikli;
— m ashg‘ulot yuklamasi yo ‘nalishi;
— um um iy tayyorgarlik;
— m axsus tayyorgarlik m ikrosikllari, yuklam a oMchami harnda 
dinam ikasiga qarab, oddiy ham da zarbdor m ikrosikllarga boMinadi; 
yaqinlashtiruvchi, ular o ‘z m azm uniga ko‘ra m usobaqa vaziyatini 
qism an m odellashtiradi va kurashchilarning m axsus ish qobiliyatini 
m untazam oshirishga qaratiladi; m usobaqa, u lar m usobaqa sh a ro it- 
larini t o ‘liq aks ettiradi; tiklanish (yoki m u so b aq alard an keyingi 
yengillashtiruvchi) mikrosikl, ulam ing maqsadi sportchilarning m uso- 
baqalarda qism an yo‘qotgan ish qobiliyatini tiklashd an iborat.
Bir n e c h a k urash m u tax assislarin in g fik ric h a , besh tu rd a g i 
m ikrosikllam i ajratishni taklif qilishdi, ya’ni tortuvchi, zarbdor, yaqin- 
lashtiruvchi, m usobaqa va tiklanish.
S h u n i esda tutish lozim ki, m ikrosikldagi y u k lam alar va dam
olishning turli alm ashinuvi uchta turdagi reaksiyalarga olib kelishi 
m um kin: a) m ashqlanishning maksimal darajada o ‘sishi; b) m ash- 
g‘ulot sam arasining kamligi yoki butunlay b o ‘lmasligi; d) sportchining 
toliqib qolishi.
A m aliyotning katta va juda katta yuklam ali (u lar ham o ‘zaro, 
ham kichik yuklam ali m ashg‘ulotlar bilan oq ilo n a alm ashib turiladi) 
m ashg‘ulotlam ing optim al soni m ikrosiklga kirgan ho llar birinchi 
turdagi reaksiyaga xosdir. K atta yuklam alarni h a d d a n ortiq q o ila s h
toliqishga olib keladi.