O -zbek isto n respublikasi madaniyat va

Islom Karimov
KIRISH
Sport — m am lakatirniz nufuzini o sh iradigan om illard an biri. 
Y urtim izda sportni rivojlantirish m uam m olarini kom pleks tarzda hal 
c tis h , jis m o n a n s o g io m , m a ’naviy jih a td a n y e tu k s h a x s la rn i 
tarbiyalash, sog‘lom turm ush tarzi va sportga m uhabbat tuyg‘usini 
singdirish, shuningdek, sport sohasini boshqarishda davlat siyosatini 
am alga oshirishni m uvofiqlashtirish d a ra jasin i k o ‘tarish , b a rc h a
tizim lar faoliyatini qayta ko‘rib chiqishga alo hid a aham iyat beril- 
m oqda.
M am lakatim izda jism oniy tarbiya va sport yuksalishida, sportga 
keng xalq om m asi, aw alo, o ‘sib kelayotgan yosh avlodni jalb qilishda 
sport va jism oniy tarbiya taraqqiyotini ta ’m inlaydigan bir necha Q onun, 
F arm on va Qarorlar qabul qilinib, hayotga izchil tatbiq etilayotgani 
g ‘oyat m uhim dir.
O m m aviy sport harakatini rivojlantirish bilan bir qatord a, hozirgi 
k u nd a respublikada faoliyat ko‘rsatuvchi sport turlari b o ‘yicha yeti- 
shib chiqayotgan va m am lakat term a jam o a la rid a faoliyat k o ‘rsata- 
yotgan iqtidorli sportchilardan O lim piya va Osiyo o ‘yinlari ham da 
ja h o n ch em p io n ati ham da b irin ch ilik lari m u so b a q a larid a yuqori 
n a tija la rn i k o ‘rsata oladigan m a h o ra tli sp o rtc h ila rn i tay y o rlash , 
ularning m ahorati ko‘rsatkichlarini xalqaro talablar darajasiga yetka- 
zish b ilan uzviy b o g ‘liq b o ‘lgan y u q o ri m alak ali m u ta x a ssisla r 
tayyorlash shu kunning dolzarb vazifasiga aylangan.
V atanim izda mustaqillikning dastlabki kunlaridano q xalq faro- 
vonligini oshirish, m am lakatim izni iqtiso d iy-ijtim oiy va m adaniy 
jih a td a n rivojlantirishga katta e ’tibor qaratildi.
Respublika rahbariyati tom onidan k o ‘rsatilayotgan b archa g‘am - 
xo‘rliklar va talablar aholini, ayniqsa, o ‘quvchi-yoshlam ing milliy qad- 
riyatlarni o ‘rganishiga, ularning m a’n a v iy -m a ’rifiy dunyoqarashlarini 
yangilashga va bu borada vazifalarni bajarishda b archa o ‘quv yurtlari, 
jum ladan, oliy ta’lim tizimida yuksak g‘oyaviylik ham da o ‘z ixtisosining 
yetuk xodim i bo‘lish darajasida tarbiyalashni taq o zo etadi.
MaMumki, har bir ixtisoslikdagi boMajak m utaxassislar fanning 
barcha sohalarini mukammal o ‘rganishlari lozim. Shu jih a td a n olib
3

---

qaraganda, jism oniy m adaniyatim iz tarixi va hozirgi kungi sportdagi 
istiqbollarini bilishlari ham talabga muvofiq bo'ladi.
Jism oniy tarbiya va sportning inson salom atligini inustahkam lash 
va um rini uzaytirishdagi m ohiyatlari uzoq yillardan buyon hayotiy 
tajriba, sinovlardan o ‘tib, ilmiy va nazariy jih atd an am alda isbotlan- 
gan. C hunki jism oniy tarbiya va sport insonlarni baquvvat, chidam li, 
sog‘lom b o ‘lishiga ko‘m aklashuvchi vosita va tarbiyaviy jarayon.
Respublikada milliy qadriyatlarni tiklash, m a’naviy va m a’rifiy 
jih a td a n bilimini chuqurlashtirish borasida q ator hukum at qarorlari 
qabul qilindi. Jum ladan, Sharqning ulug‘ allom asi A l-T erm iziy, xalq 
q ah ram oni Jaloliddin M anguberdi, buyuk sarkarda A m ir T e m u r kabi 
buyuk shaxslarning hayoti bilan tanishtirish, ularning qadriyatlarini 
e ’zozlash borasida katta tadbirlar am alga oshirildi.
«Alpomish» dostonining yaratilganligiga 1000 yil to ‘lishi, qadim gi 
ajd od lar hayoti va m adaniyatini k o ‘rsatuvchi «Avesto» ( 0 ‘g ‘uzlar 
qom usi) kitobining uch m ing yilligini nishonlash haqidagi respub- 
lika hukum atining qarorlari ayni m u ddao b o ‘ldi. 0 ‘zbek xalqiga m an- 
sub b o ‘lgan jasurlik, mardlik, pahlavonlik va vatanparvarlikka d a ’vat 
etuvchi jism oniy m adaniyat, uning asl m azm uni boMgan milliy ku- 
rashda o ‘z ifodasini topgan.
1998-yil 6-sentabrda dunyoning 28 davlati vakillarining tashabbusi 
bilan T oshkentda Xalqaro kurash assotsiatsiyasi tashkil etildi. Shu 
m unosabat bilan o ‘zbek milliy kurashi yangi bosqichga, y a’ni m azm un 
va m o h iy at jih a td a n o ‘z istiq b oliga ega boMdi. 0 ‘zb ek kurashi 
dunyoning yangi sport turi sifatida c ’tiro f etila boshladi.
X alqaro kurash assotsiatsiyasining tashkil etilishi kurashning sport 
turi sifatidagi faoliyat doirasini kengaytirdi, turli m am lakatlarda kurash 
m usobaqalarining maqsadli ravishda tashkil etilishiga zam in yaratdi.
D unyoning 80 dan ortiq davlatlarida kurash federatsiyalari tash- 
kil etilganligi natijasida jaho n sport m aydonida kurashim izning nu - 
fuzi olam shum ul c h o ‘qqilarga erish di. Ju m la d a n , o ‘zbek kurashi 
A m erika, Afrika, Yevropa, Osiyo, O keaniya q it’alaridagi xalqlam ing 
ham sevimli sport turlaridan biriga aylanishi sport tarixida misli 
ko ‘rilm agan voqea boMdi.
E ’tiborli tom oni shundaki, kurash b o ‘yicha H akim at-T erm iziy, 
A m ir T em u r va boshqa ulug‘ allo m alarn in g xotirasiga b ag‘ishlab 
o ‘tkazilgan xalqaro turnirlar, sh uningdck, Prczident sovrini uchun 
xalqaro m usobaqalam ing har yili oMkazilishi od at tusiga aylandi. 
M illiy bayram lar m u n o sab ati b ila n yosh sp o rtc h i va p o lv o n la r 
o ‘rtasida kurash bo‘yicha om m aviy m usobaqalar o ‘tkazilm oqda.
0 ‘zbek kurashining ilmiy asoslangan am aliy-uslubiy nazariyasini 
barcha q it’alardagi kurashscvarlarga toMaqonli yetkazish, rivojlanishini
4

---

t a ’m in lash m aq sad id a q a to r ish la r a m a lg a o s h irilm o q d a k i, bu, 
bugungi globallashayotgan dunyo n ing sport siyosatida kurash jah o n
xalqlariga O v.bekiston taqdim etgan adolatli, insonparvar m ashg‘ulot 
b o ‘lib qoladi. Z otan, kurash inson xilqatidan kelib ch iq q an o ‘zlik 
tim solidir.
0 ‘zbek kurashining xalqaro m iqyosda rivojlanishi va sh u g ‘ul- 
lan u v ch i sp o rtc h ila rn i h ar to m o n la m a bilim ini c h u q u rla s h tiris h
doirasida, albatta, bugungi k unda m urabbiylar ham da sp o rtch ilar 
u ch un o ‘quv q o ‘llanm alar, uslubiy ko‘rsatm alar va ilm iy asoslangan 
darsliklar yetarli emas. M azkur m asalada kurash bilan shug‘ullanuv- 
chi sp o rtch ilar va m urabbiylarni o ‘quv qurollari bilan t a ’m inlash 
jarayonini takom illashtirish m aqsadida m uallif to m o n id an , o ‘z taj- 
ribasidan kelib chiqqan holda y aratilg an ushbu o ‘quv qoM lanm a 
havola etilm oqda. Ushbu q o ‘lla n m a xususidagi tak lif va m uloh a- 
zalaringizni yuborishingizni iltim os qilam iz. Sizning fikringiz ku- 
rash b o ‘yicha yaratiladigan keyingi q o ‘llanm alarda m avzu b o ‘lib, 
o ‘zbek kurashining taraqqiyotiga xizm at qiladi.