O -zbek isto n respublikasi madaniyat va

2.5. Usullarni o (rgatishning tcxnik manbalari
Usullarni o ‘rgatishda harakatlarni ko‘rsatib o ‘tish d an tashqari, 
bevosita ta ’sir qiluvchi retseptorlar orqali ham o ‘rgatiladi (terida 
tashqi m uhitning ta ’siriga javob beruvchi m uhit joylashgan). Bu uslub 
shun dan iboratki, murabbiy ko‘rsatgan m ashqlarini sp o rtc h ila r bajara 
olishm asa, har bir ishtirokchi bilan birgalikda usullarni bajarishi 
lozim .
Bu uslub b a ’zan o ‘qitish jarayonini tezlashtiradi, ch unki uslub- 
lard a o ‘qitu vchi tan a sin in g jism o n iy ta ’siri q a tn a sh a d i ( q o ‘li — 
90 %, beli — 3 %, tosi — 6 %, boshi — 1 %). Ba’zan o ‘qituvchining 
o ‘zi bolalar bilan qisqa m uddatli olishishni ko‘rsatadi. Lekin buni u 
qisqa m uddatli bajarish orqali bolalarga yetkazadi.
0 ‘qitish jaray o n id a o ‘rganilayotgan uslubni tez o ‘rganishi uchun 
kurashdan, b a’zi texnik m anbalardan foydalaniladi (har xil trcnajorlar).
0 ‘quv k in o film id a y o zilg an m u so b a q a lar, s p o rt a n jo m la ri, 
gim nastik jih ozlar, kanat, shtanga, tashkiliy va jism on iy tayyorgarlik 
u c h u n qurilm alar.
3-bob.
U M U M IY VA M AXSUS JISM O N IY TAYYORGARLIK
3.1. Kurashchilarni jismonan tayyorlash asoslari
Yuksak sport natijalariga erishish uchun spo rtch inin g jism oniy 
tayyorgarlik d arajasi, jism o niy xislatlar; kuchlilik, tezlik , egiluv- 
c h a n lik , c h id a m lilik , ch aq q o n lik n i rivojlanishi b irin c h i darajali 
aham iyat kasb etadi. Shuning uchun ham kurash tcxnikasini takom il- 
lashtirish jarayoni bilan birgalikda olib boriladigan jisn io n iy tayyor- 
garlik jarayoni m ashg ‘ulo tda yetakchi rol o ‘ynaydi.
23

---

H artom onlam ajism oniy tayyorgarlik organizm da barcha fiziologik 
funksiyalarning zarur qayta qurilishini taq o zo etib. um u m an , butun 
organizm ning garm onik rivojlanishini ta'n iinlay di.
Jism oniy m ashqlar xarakteri va u larn i q o ‘llash uslublariga b o g ‘- 
liq rav ish d a, o rg an iz m d a uch tu rd a g i o ‘z g a rish la r r o ‘y berish i 
m um kin:
1. Bir-biriga hamkorlik.
2. Neytral.
3. Aksi, bir-biriga xalal beruvchi holat.
Agar m ashqlar kom pleksida b irin c h isi q o ‘l kclsa, bu m ashq- 
larning ijobiy ta ’siri. Agar uchinchisi ro ‘y bersa, m ashqlarning salbiy 
ta ’siri.
Shu m unosabat bilan U JTda ham jism oniy tayyorgarlik m an ba- 
larini to ‘g ‘ri tanlab olishning roli kattad ir.