O ’ zb e k I s t o n r e s p u b L i k a s I q I s h L o q V a s u V x o ’ j a L i g I v a zi r L i g I samarqand qishloq xo’jalik instituti

001.004.031. БМИ. 2014 й. 

---

53 
brusellez, mastit (yelinning yallig’lanishi) va boshqa kasalliklarga mubtalo bo’lgan 
hayvonlarning sutini boshqa sog’lom hayvonlarning sutiga aralashtirmaydi.
Idish va apparatlar
ning tozaligi yuvib turilishi sog’ib olingan sutni sifatiga 
ta’sir etadi. Sog’ish apparatlari vaqtida tozalanmasa va dezinfeksiya qilinmasa 
sutning bakteriyalar bilan ifloslanishiga olib keladi. Sut yelindan uzun y
ў
l orqali 
sut tankiga kelib quyiladi, bunda u shlang va nay o’tkazgichlarning egilgan 
qismlarida ushlanib qoladi va keyinchalik yangi partiya sutning mikroorganizmlar 
bilan ifloslanishiga sabab bo’ladi.
Sog’ish apparatlarini va idishlarni tegishlicha ozoda saqlamaslik va 
dezinfeksiya qilmaslik ayni vaqtda mashinada sog’ib olingan sutning past sifatli 
bo’lishiga olib keladi. Shuning uchun sog’ish apparatlarini, sut haydash quvurlari 
va sut saqlanadigan va sovutiladigan idishlarni doimo natriy gipoxlorid eritmasi 
bilan yuvib turish zarur.
Standart talablari 
1. Texnik talablar. 
Sut sanoati korxonalari veterinariya - sanitariya 
jihatidan nazorat qiluvchi organlar bilan kelishib sutni quyidagi sifatlarga qarab 
qabul qiladi: 

Sovitilgan va sifatli bo’lishi kerak.

Kasalligi gumon qilingan sigirlar suti pasterizasiya qilingan bo’lishi kerak.

Sutning bazis yog’ligi (% hisobida) respublikalar Vazirlar maxkamasi qaroriga 
muvofiq (
ў
rnatiladigan sigirlar mahsulotiga qarab) belgilanadi. O’zbekistonda 
Toshkent, Sirdaryo, Jizzax viloyatlarida 3,5%, Farg’ona vodiysi Samarqand 
viloyatlari va Qorakalpogistonda sutning bazis yog’ligi 3,7% deb belgilangan, 
ya’ni qabul qilinadigan sutda belgilangan bazis yog’ligidan past bo’lmasligi 
kerak.

Sutdan qontrol namuna olganda, uning kislotaliligi va zichligi aniqlanganda 
tayyorlov tashkilotlari va xo’jaliklarining vakillari ishtirok etishi kerak. 
Natijalar haqida akt tuzib, bu akt 1 oy davomida saqlanadi. Sutning sorti 
olingan qontrol namunalar asosida tozalik darajasi va bakteriyalar bilan 
ifloslanishiga qarab (reduktoz proba) belgilanadi.
Бажарди 
Рахбар
Tilavov X 
Eshonqulov M