O ’ zb e k I s t o n r e s p u b L i k a s I q I s h L o q V a s u V x o ’ j a L i g I v a zi r L i g I samarqand qishloq xo’jalik instituti

001.429.008.BMI. 2015 y. 

---

susayadi. Vaqtida yelin massaj qilinishi, toza sog’ib olinishi kerak. (mastit 
bo’lmasligi uchun).
Bo’g’ozlikning 4-5 oyidan boshlab sigir suti ancha kamayadi. Bez to’qimasining 
ayrim qismlari tinch holatga o’tadi, sut ishlab chiqarmay qo’yadi. Alveola va sut 
yo’llari orasida biriktiruvchi to’qima va yog’ to’qimasi o’sib, tug’ishiga 2 oy 
qolganda sut berish to’xtaydi.
Tug’ishga yaqin sut bezi yana tiklanadi. Alveola bilan sut yo’llari yana o’sadi,
bez hujayralarida yana sut paydo bo’ladi. Sigir tug’ishiga yaqin yelin og’iz sutiga 
to’lishadi. (B. Abdalniyozov va N. M. Samorodovlar 1967 y). Og’iz sutida 
albumin, globulin, kazein ko’p bo’ladi. Yana immun (himoya) moddalar ko’p 
bo’ladi. Sut hosil bo’lishi, sut chiqarishini bosh miya katta yarim sharlari 
po’stlog’i boshqarib turadi.
Yelinga ta’sir etganda nerv sistema qo’zg’aladi. M. N. S. ga boradi. Gipofiz 
oksitosin gormonini ishlab chiqaradi. Gormon qonga o’tib alveola 
mioepiteliylarining qisqarishiga olib keladi. Yelinda shu qisqarish tufayli ichki 
bosim paydo bo’ladi. Shu bosim alveola va sut yo’llaridan sutni sut sisternasiga 
haydab chiqaradi.
Biroq oksitosin gormoni 3-5 minut davomida ta’sir etib, qondan tez yo’qoladi. 
Y
ў
qolgandan keyin sut berish susayadi. Natijada yelindagi sut to’la sog’ilmaydi. 
Keyin yelin kasallanadi. Shuning uchun shu 5 minut ichida yelin iyib turgan vaqtda 
sutni sog’ib olish kerak. Zoti, eksteryeri va boshqa xususiyatlari bilan birga yelin 
tuzilishi sifatiga ham qarash kerak.