O ' z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o L i y V a o r t a m a X s u s t a ' L i m V a z I r L i g I r. X. Alimov, G. T. Yulchiyeva, O. Q. Rixsimboyev

oldiga m a’lum otlarni qayta ishlash samaradorligini oshirishnigina em as,
boshqaruvga ham yordam berishni maqsad qilib qo'vgandi. Tegishli axborot
texnologiyalari raqobatchilik kurashiga dosh berishni tashkil qilishga va
ustunlikka erishishga yordam berishi lozim.
Avtomatlashtirilgan axborot tizimlari samaradorligi. 
Qayta 
avtomatlashtirilmagan (qog‘ozli) va avtomatlashtirilgan ikkita tizim 
taqqoslanadi. Bu har ikki axborot tizimi o‘z afzalliklari va kamchiliklariga 
ega.
Avtomatlashtirilmagan (qog‘oz asosida) tizimning 
afzalligi qu­
yidagilardan iborat:
• o‘matishning osonligi, mavjud operatsiyalar asosining imkoniyatlari;
• tushunish oson va ularni o ‘zlashtirishga kam vaqt ketadi;
• texnik malaka talab qilinmaydi;
• odatda, ular moslashuvchan va tegishli ish talablariga o ‘rganuvchan 
bo'ladi.
Avtomatlashtirilgan tizimning o‘ziga xos afzalliklari 
mavjud. Awalo, 
iqtisodiy obyektda yuz berayotgan barcha narsani axborot maydonida aks 
ettirish imkoniyati mavjud. Barcha iqtisodiy omillar va resurslar yagona 
axborot shaklida, ma’lumotlar ko'rinishida ishtirok etadi. Bu hoi qaror 
qabul qilish jarayonini axborot texnologiyasi sifatida ko‘rib chiqish 
imkonini beradi. Turli texnologiyalaiga ega tizimlar 5.3-jadvalda keltirilgan.
5.3-jadval
Turli texnologiyalarga ega tizimlar
An’anaviy (qog‘oz) tizim
Axborot texnologiyalariga
asoslangan tizim
Shikoyatlar qog‘oz fayllarda 
saqlanadi
Shikoyatlar kompyuteming 
ma’lumotlar bazasida
Jadvallarni tuzish va tahlil qilish 
qo‘lda bajariladi
Jadvallarni tuzish vatahlil etish RS 
dagi matn muharriri orqali amalga 
oshiriladi
Har oyliknatijategishli personalga 
jo‘natiladi
Har oydapersonal E-mail bo‘yicha 
natijalarni qabul qiladi
Javoblar qog‘ozdagi ma’lumotlarni 
izlash chog‘idaqidirib topiladi
Javoblar kompyuter ma’lumotlar 
bazalaridan moslashuvchan qidi­
ruv chog‘idaizlab topiladi
Arxivlardauzoq vaqt saqlash
Kompyuter diskidauzoq vaqt 
saqlash
100

---

Shunday qilib, avtomatlashtirilgan axborot tizimi butun iqtisodiy 
obyekt jamoa faoliyatining maqsadga yo'naltirilgan axborot muhiti, 
korporativ axborot tizimi ham bo'lishi mumkin. Hozirda zamonaviy 
ko'rinishdagi bunday tizim iqtisodiy obyektlarda murakkab vazifalami 
hal qila oladigan, yagona axborot tizimiga integrallashgan, universal va 
ixtisoslashgan turli mutaxassislar, turli apparat-dasturiy platforma majmuyini 
o'z ichiga oladi.