O ' z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o L i y V a o r t a m a X s u s t a ' L i m V a z I r L i g I r. X. Alimov, G. T. Yulchiyeva, O. Q. Rixsimboyev

4.3. Boshqaruv tizimining tuzilishi va ishlash tamoyillari
Hozirgi kunga kelib axborot tizimlari korxonalar menejerlari uchun 
katta ahamiyat kasb etmoqda, chunki ular korxonaning taraqqiy etish va 
rivojlanishida asosiy omillardan hisoblanmoqda. Axborot tizimlari asosida 
korxonalaming yangi bozorlarga kirib borishi, yangi tovar va xizmatlami 
taklif etishi va biznesni amalga oshirishning yangi usullari taklif qilinmoqda. 
Biznes-jarayonlarining tubdan o'zgarishiga to 'rtta omil jiddiy ta ’sir 
ko'rsatmoqda, ya’ni birinchidan — global iqtisodiyotning paydo bo'lishi 
va rivojlanishi, ikkinchidan — industrial iqtisodiyotning bilim va axborotlaiga 
asoslangan iqtisodiyotga aylanishi, uchinchidan — korxonalar boshqaru- 
vining tubdan o'zgarishi va to'rtinchidan — kiberkorporatsiyalarning 
(raqamli korporatsiya) paydo bo'lishidir.
Axborotlashtirish jarayonlari asosida iqtisodiy o'sish bo'yicha aniq 
natijalarga erishishda MHD rivojlangan mamlakatlardan ortda qolmoqda. 
Shu bilan birgalikda ijtimoiy-iqtisodiy natijalarga erishish borasida ko'plab 
axborot tizimlari, dasturiy mahsulotlar va ma’lumotlar bazalari miqdori 
ortib bormoqda.
Axborot-kommunikatsiyalar texnologiyalari va axborot resurslaridan 
davlat boshqaruvida yanada samarali foydalanishga asosan ikkita omil jiddiy 
salbiy ta’sir ko'rsatmoqda:
— davlat boshqaruvidagi xodim lar ko'pchiligining axborot- 
kommunikatsiyalar texnologiyalaridan foydalanish ko'nikmalarining 
pastligi;
— axborotlashtirish infratuzilmalarining rivojlanmaganligi.
Shu bilan birgalikda, oxirgi yillarda АКТ samarali foydalanish bo'yicha 
qilinayotgan amaliy ishlar soni ko'paymoqda, jumladan elektron hujjat 
almashuv tizimlari, soliq avtomatlashtirilgan tizimlari va h.k.
Kompyuter axborot tizimlarining korxonalar boshqaruv jarayonlariga 
joriy etilishi uning barcha boshqaruv pog'onalarini axborot ta ’minoti 
bilan yuqori darajada ta ’minlanishiga olib kelmoqda. Korxonalar 
boshqaruvida bo'layotgan o'zgarishlar avvalombor zamonaviy axborot- 
kommunikatsiya texnologiyalarini joriy etish hisobiga bo'lib, boshqaruv 
jarayonlari ham ularga nisbatan parallel o'zgarmoqda. Amaliyot shuni
76

---