Nutqda nafas olish va nafas chiqarishni rivojlantirish

Nutqda nafas olish va nafas chiqarishni rivojlantirish.

Nafas olish inson tanasining tabiiy funktsiyasidir. Ammo ko'pincha biz unga faqat kasallik yoki biron bir anormallik holatida, hatto o'z farzandimiz haqida gapiradigan bo'lsak ham, e'tibor beramiz. Ko'pincha maktabgacha yoshdagi bolaning ota-onalari uchun oddiy mashqlarga vaqt ajratish qiyin. Bolalar bog'chasi yordamga keladi, bu yerda nafas olish mashqlari maktabgacha yoshdagi bolalarning sog'lig'ini yaxshilash bo'yicha tadbirlarning muhim tarkibiy qismi hisoblanadi.

Nutqiy nafas olishni rivojlantirishga doir ishlar.

• O‘pkadan kekirdak, bo‘g‘iz, og‘iz bo‘shlig‘i yoki burun orqali chiqayotgan havo oqimi tovush hosil qiluvchi manba hisoblanadi.
• Nutqiy nafas olish o‘z-o‘zidan ro‘y beradigan nonutqiy nafas olishdan farqli ravishda ixtiyoriy nafas olish hisoblanadi.
• Nonutqiy nafas olishda nafas olish va nafas chiqarish burun orqali amalga oshiriladi, nafas olish o‘zining davomiyligi bo‘yicha nafas chiqarishga deyarli teng bo‘ladi.
• Nutqiy nafas olish og‘iz orqali amalga oshiriladi, nafas olish tez, nafas chiqarish esa sekinroq ro‘y beradi.
• Nonutqiy nafas olishda nafas olishdan keyin darxol nafas chiqariladi, so‘ngra pauza saqlanadi.
• Nutqiy nafas olishda esa nafas olinganidan keyin pauza saqlanadi, so‘ngra asta-sekinlik bilan nafas chiqariladi.

To‘g‘ri nutqiy nafas olish to‘g‘ri tovush hosil bo‘lishini ta‘minlaydi, nutqning tegishli balandlikda bo‘lishini ta‘minlash, pauzalarga aniq rioya qilish, nutqning asta-sekinligini va intonatsion ifodaliligini saqlash uchun zarur shart-sharoitlarni yaratadi.

Maktabgacha yoshdagi bolalar uchun nafas olish mashqlarining ahamiyati:

• Tananing barcha hujayralari kislorod bilan to'yingan, metabolik jarayonlar yaxshilanadi, barcha organlar to'liq ishlay boshlaydi. Bola nafas olish kasalliklariga kamroq moyil bo'ladi: kasallik tezroq o'tadi, asoratlar ehtimoli kamayadi.
• Jismoniy mashqlar mavjud surunkali kasalliklarga qarshi kurashda yordam beradi: astma, sinusit, adenoidlar bilan bog'liq muammolar va boshqalar.
• Nutqning nafas olishidagi nuqsonlar tuzatiladi, nutq apparati mustahkamlanadi, bu nutq terapiyasi muammolarini bartaraf etishga yordam beradi.
• Miya to'liq kislorod bilan oziqlanganligi sababli, bolalar yanada samarali va faol bo'lishadi, aql yaxshi rivojlanadi.
• Jismoniy rivojlanish ham yaxshilanadi. To'g'ri nafas olish bilan jismoniy tarbiya ko'proq foydalidir, bolaning mushaklari, sog'lom porlashi rivojlanadi.
• Mashqlar maktabgacha yoshdagi bolalarni nafas olishni nazorat qilishni o'rgatadi. Natijada o'zini nazorat qilish, o'z harakatlarini nazorat qilish qobiliyati shakllanadi.
• Sekin nafas dam olishga, tinchlanishga yordam beradi (bu ayniqsa giperaktiv chaqaloqlar uchun juda muhimdir), hayajon, haddan tashqari asabiylashish, hissiy charchoq bilan kurashishga yordam beradi.