Nurmuhammedov shahbozbek

Tuproqlari. Mamlakatning tuproq ko’lami xilma-xilligi bilan xarakterlanadi. Bu yerda Yevrosiyo kontinentiga xos bo’lgan barcha tuprok tiplari uchraydi. Hududning 1g’8 kismini urmonlar 1g’3 kismini yaylovlar, 1g’8 kismini kumli va toshli chullar egallab yotadi. Xaydaladigan yerlar umumiy maydonning 10% ni, o’tloq va maysazorlar 31 % ni egallaydi.

 Ichki suvlar – yer usti suvlar zapasi buyicha Xitoy Xalq Respublikasi Braziliya, MDH davlatlar, Kanada, AQSH va Indoneziyadan keyin 5 urinni egallaydi. Aholining jon boshiga 2,7ming m kub suv zapasi tugri keladi.Daryo deltalarida qishloq xo’jaligi tarmoqlari rivojlangan. Oqiziqlar to’plana borib, tekisliklar hosil bo’ladi. Bu tekisliklar shakli uchburchak, grekcha delta shaklida bo’ladi. Shuning uchun daryolar quyar joyida keltirma yotqiziqlardan hosil bo’lgan keng tekisliklar delta deyiladi. Daryo o’zani deltada ko’pdan-ko’p tarmoq va o’zanlarga bolinib ketadi (6-rasm)[1]. Zish daryolar deltalarinin xo’jalik ahamiyati kattadir

 O’simliklari.    Mamlakat  floraga boy va xilma –xilligi bilan ajralib turadi Bu yerda  35 mingga yakin usimlik turi uchraydi  Mamlakatda Shimoliy yarim shar mintaqasida tarkalgan barcha o’simlik turlarini uchratish mumkin Xitoyning o’simlik dunyosi xarakter jihatidan ikki zonaga, sharkiy va g’arbiy qismlarga bo’linadi .Mamlakatning sharqiy qismida o’simlik turi 25000 dan ortiq .   

Hayvonot dunyosi. Mamlakat hududida 3,5 mingga yakin umurtalilar ,2 mingga yaqin baliq turlari ,1,2mingta qushlari ,450ga yakin  yirtqich hayvon turlari ,210 ga yakin suvda va quruqda yashovchi hayvonlari, 300 ga yaqin sudralib yuruvchilaning turlari uchraydi . Yer  sharida kam uchraydigan bambuklar ,ayik,tillarang maymuni ,yantszi timsoxi, talin , daryo delfinlari ,kirel olmaxoni va boshqa hayvonlar shu hudud uchun xosdir. 

Tarixi.  Birinchi Xitoy sulolasi –Sin miloddan avvalgi  14 asrda In nomini olgan .Manchjurlar 1644- yilda hokimyatni kulga kiritadi  va 1912-yilgacha  mamlakatni idora kiladi .Imperiya  hududini Sibir , Oltoy ,Pomir va Nepalgacha  kengaytirgan manchjurlar  hukumati 19 asrda kuplab ichki va tashqi muammolarga duch keladi .1912 -yilda  Sun Yatsen Gamindan  hukumatiga asos soladi . Sun Yatsen o’limidan sung Chan  Kayshi guruxi kommunistlar bilan  aloqani uzib  ,Nankinda  milliy hukumat tuzadi .  1938 - yilda Yapon qo’shinlarining bostirib kirishidan keyin gomindachilar bosqinchilarga  karshi kurashish uchun  kommunistlar bilan birlashadilar . Gomindachilar mag’lubiyatga  uchrab  Tayvanga ko’chadi ,kommunistlar esa Mao TSze  Dun boshchiligida 1949- yil  1- oktabrda  Xitoy Respublikasining  tashkil  topganini e’lon qiladi .  Mao TSze  Dun  vafotidan so’ng  Xitoy Xalq  Respublikasi raisi etib   saylangan Den Syaopin  mamlakatni siyosiy va iqtisodiy  islohatlar yo’liga boshladi , natijada XXR dunyoning eng jadal   rivojlanayotgan  davlatlari qatoriga kushiladi .