Нурланишлар уларнинг келиб чиқиш манбалари ва улардан ҳимояланиш чора-тадбирлари Режа

14.3. Берк ионловчи нурланиш манбалари ўрнатилган жойлардаишлашдаги хавфсизлик чоралари.
Берк ионловчи нурланишлар манбалари ўрнатилган жойларда иш кунини кискартиришни, ишчиларга кушимча мехнат отпускаси беришни ёки уларни индивидуал дозиметрлар билан таъминлашни талаб киладиган зарарли мехнат шароитлари вужудга келмайди, чунки корхоналарда 1 м масофада берк ионловчи нурланишлар манбаларидан нурланиш 0,3 мР/соатдан ошмайди. Бинобарин, кишилар бундай жойларда тўлиқ иш ҳафтаси давомида доимий бўлишлари мумкин. Қуйидагилар тақиқланади:
1) манба блокидан ўз ўрнида эмас, балки қандайдир бошқа мақсадларда фойдаланиш;
2) блоклардан 0,8 м дан яқин масофада узоқ вақт бўлиш;
3) манба иш ҳолатида турган бўлса, ўлчаш объекти ичида монтаж-ремонт ва бошқа ишларни бажариш.
Иккита манба блоки ёнма-ён ўрнатиладиган бўлса, хавфсиз масофа манба характеристикасида кўрсатилганидан 1,5 марта катта бўлиши лозим. Агар иш ўринлари манба блокларидан хавфсиз масофадан яқинрок жойлашган бўлса, манба блокларини қўшимча биологик ҳимоя (қўрғошин, пўлат, чўян, бетон, ғишт) билан экранлаш зарур.
Ионловчи нурланишлар билан ишлаётганда индивидуал химоя воситалари: ип газламадан (сатин ва бошкалар ) тикилган костюмлар, халатлар, беретлар, медицинада ишлатиладиган резина қўлқоплар, ШБ-1 респираторларидан фойдаланиш керак.
Радиоактив нурлардан сақланиш
Бирқанча илмий текшириш муассасаларида ва саноат корхоналарида ҳар хил мақсадлар учун радиактив моддалардан фойдаланилади. Масалан, машинасозлик саноатида радиактив моддалардан қуйма деталлардаги камчиликларни ва пайванд қилинган жойларнинг ва деталларнинг сифатини аниқлашда кенг қўлланилади. Кристаллсимон моддаларнинг таркибини таҳлил қилиш, ишлаб чиқариш жараёнларини назорат қилиш ва автоматлаштиришда ҳам радиактив нурлар яхши натижа беради.
Ионлашган нурлар инсон организмига зарарли таъсир кўрсатиб, оғир касалликларнинг келиб чиқишига сабабчи булиши мумкин. Унинг таъсирида инсон оғир касаллик ҳисобланадиган нур, оқ қон касаллиги ва ҳар хил хавфли шишлар, тери касалликларига дучор булиши мумкин. Шунингдек ионлашган нурлар таъсирида генетик таъсирланиш, яъни кейинги авлодларга ҳам таъсир кўрсатувчи наслий касалликлар келиб чиқиши мумкин. Радиактив нурларнинг энг хавфли жойи шундаки, инсон организмида бу касаллик яққол намоён булгунча ҳеч қандай белгига эга булмайди. Аниқлангандан кейинги ҳолат эса ниҳоятда оғир булиши ва кўпинча ўлим билан тугаши мумкин. Радиактив моддалар билан ишлаганда ишни тўғри ташкил қилиш ва муҳофаза чора-тадбирлар қўллаш хавфсизликни таъминлайди.