Нуклеин кислоталар алмашинуви mavzuni asoslash

Purin nukleotidlar biosintezi
Purin xalkasini xosil kilishda aspartat, N¹⁰ – CHO – TGFK, glutamin, N⁵, N¹⁰=CH – TGFK, glistin, SO₂ katnashadilar. Purinli nukleotidlarni inozinmonofosfatgacha (IMF) sintezi uz ichiga 11 reakstiyani oladi.
IMF sintezi ribozo-5-fosfatdan boshlanadi. Ribozo-5-fosft pentozofosfat yo’li bilan xosil bo’ladi va unga ATF ning pirofosfat guruxi қo’chiriladi. Xosil bulgan 5-fosforibozil-1-pirofosfat (FRPF) glutamin bilan ta’sirlashib (NH₂ guruxini donori) β-5-fosforibozilaminga aylanadi. Bu reakstiya purinlar sintezida kalit reakstiyasi bo’lib xisoblanadi, chunki bu reakstiya konfigurastiya o’zgarishi bilan kechadi (β konfigurastiyani α-ga). Shu kalit reakstiyasini katalizlovchi ferment (FPPF-amidotransferaza) regulyator xisoblanadi.
Inozin — bu nukleotid bo’lib, uning purin ҳalқasini gipoksantin xosil қiladi; u minor nukleotid sifatida tRNK tarkibiga kiradi. Shu bilan birga IMF purin nukleotidlari — AMF va GMF sintezida oraliқ maҳsulot sifatida қatnashadi:


Purin nukleotidlar biosintezini boshқarilishish. 5-fosforibozilamin xosil bo’lish reakstiyasida қatnashuvchi FPPF-amidotransferaza purin nukleotidlar biosintezi tezligini boshқaruvchisi xisoblanadi. Bu fermentning baolligi adenilat va guanilat kislotalar miқdori ortib ketsa ingibirlanadi. Purin nukleotidlar biosintezi IMF dan AMF va GMF xosil bo’lishida xam boshқariladi. AMF ning yuқori konstentrastiyasi adenilosukstinat xosil bo’lish reakstiyasini ingibirlaydi, GMF ning konstentrastiyasini ortishi esa — ksantilat kislota xosil bo’lishini ingibirlaydi. Bu esa xujayralarda AMF va GMF miқdorini meyorida ushlab turishga қaratilgandir.

Xujayrada nukleotidlar metabolizmida doimo erkin purin asoslari — adenin va guanin xosil bo’lib turadi. Ular nukleotidlar sintezida қaytadan ishlatilishi mumkin. Bu jarayonni adeninfosforiboziltransferaza va gipoksantin-guanin-fosforiboziltransferazalar қatnashadi: