Нуклеин кислоталар алмашинуви mavzuni asoslash

Purin nukleotidlari katabolizmi
Purin nukleotidlari katabolizmi fofat қoldiғi, ribozani қoldiғi (yoki ribozofosfat қoldiғini) va aminoguruxning gidrolitik parchalanishini o’z ichiga oladi. Bu reakstiyalar natijasida AMF dan gipoksantin, GMF esa — ksantin, undan esa siydik kislota xosil bo’ladi.



Gipoksantinni ksantinga, uni esa siydik kislotasiga aylanishi ksantinoksidaza; molekulyar kislorod ishtirokada kechadi va kislorodning 1 atomi purin xalқasiga, ikkinchisi esa vodorod peroksidni ҳosil қilishda қatnashadi:


Gipoksantin + O ₂ + N₂O = Ksantin + N₂O₂
Ksantin + O₂+ N₂O = Siydik kislota + N₂O₂
Siydik kislotani xosil bo’lishi asosan jigarda kechadi, u inson organizmiga xos, bir sutkada taxminan 0,5—1 g siydik kislota xosil bo’ladi va siydik orқali ajraladi.
Giperurikemiya i podagra
Soғlom odam қonida 3-7 mg/dl urat kilota bo’ladi. Myorida қonda siydik kislota konstentrastiyasi to’yingan eritmalarga nisbatan yuқori bo’lib, uning bir қismi oқsillar қolganlari boshka tarkibiy қismlari bilan birikkandir. Shuning uchun siydik kislota mikdorining biroz bo’lsada ko’tarilishi kristallar (uratlar) xosil bo’lishiga olib keladi. Podagra kasalligining asosiy simptomlari xam ana shunga boғliқ..
Podagrani klinik jixatdan eng xarakterli bo’lgan belgisi – bo’ғimlar, aksari mayda bo’ғimlar takror-takror o’tkir yalliғlanish xodisalari bo’lib turishidir (podagra krizlari yoki atakalari). Kasallik odatda oyoқ bosh barmoғining birinchi bo’ғimi yalliғlanishidan boshlanadi. Podagra krizi bo’ғimda siydik kislota mononatriyli tuzi kristallari (natriy urati) to’planib қolishiga boғliқdir. Podagrik krizlar paytida oғriқlar juda kuchli bo’lib bir necha soat yoki kunlar davom etadi va bir necha oylardan keyin takrorlanib turadi. Eksperimental tadқiқotlar natijalari shuni ko’rsatdiki, agar urat kislota kristallar eritmasini xayvonlar bo’ғimiga kiritilsa podagraga xos yalliғlanish reakstiyalarini kuzatish mumkin. Urat kristallari leykostitlar tomonidan fagostitlanishi ularning lizosoma membranalari shikastlanishiga, lizosomalarga xos fermentlarning stitozolga chiқishiga, bu esa yalliғlanishga olib keladi.
Podagrani giperurikemiya (aniқroғi – to’қimalarda uratlar konstentrastiyasi ko’payib ketgani) oқibati deb xisoblash mumkin: қonida siydik kislota miқdori 7 mg/dl dan 8 mg/dl gacha bo’ladigan odamlar orasida podagra bilan oғriganlar 20% ga borsa, 9 mg/dl dan ortiқ giperurikemiyada kasallar soni 90% gacha boradi.
A
llopurinol podagrani davolashda қo’llaniladi. Allopurinol gipoksantinning struktura analogidir. Allopurinol ksantinoksidazaning raқobatli ingibitori bo’lib, ҳisoblanadi va uni kuniga 0,2-0,8 g mikdorida ichib turish siydik kislota miқdorini kamaytirib normaga tushiradi.