Нуклеин кислоталар алмашинуви mavzuni asoslash

Pirimidin nukleotidlar biosintezi
Pirimidinli nukleotidlarning pirimidin yadrosi uglerod dioksidi, glutaminamid gruppasi, asparaginat kislotasidan xosil bo’ladi. Shu moddalardan xosil bo’lgan uridinmonofosfat o’z navbatida boshқa nukleotidlar – stitidinli va timidinli nukleotidlar o’tmishdoshi bo’lib xizmat қiladi.
Uridilat kislota biosintezining yo’lida birinchi reakstiyasi II karbamoilfosfatsintetaza ta’sirida karbamoilfosfat xosil bulishidir.


SO₂ + glutamin + 2ATF + N₂O → N₂N – CO – OPO₃H₂ + glutamat + 2ADF + N₃RO₄



Mochevina sintezida I karbamoilfosfatsintetaza bilan katalizlanadigan reakstiyada glutamindan foydalanilmasdan, balki ammiakdan foydalaniladi. Bu fermentlar joylashishiga қarab xam bir-biridan farқ қiladi: I karbamoilfosfatsintetaza stitozolda karbamoilasparaginat kislota xosil қiladi, u degidratastiyalanib, digidroorotat kislotaning pirimidin stiklini yuzaga keltiradi.bo’ladi. So’ngra karbamoilfosfat asparagin kislota bilan yuzaga chiқadigan reakstiyada.
Birinchi 3 reakstiyalar — karbamoilfosfat, karbamoilaspartat va digidroorotat kislotaning xosil bo’lishini bir necha aktiv markazlarga ega bo’lgan 1 oқsil katalizlaydi. Karbamoilfosfat va karbamoilaspartat ferment-substrat kompleksidan ajralmaydi; bularning oxirgi reakstiya maҳsulota – digidroorotat kislotasi ajraladi. Demak, UMF sintezida xosil bo’lgan karbamoilfosfat siydikchil sintezida ishlatilmaydi.
Digidroorotat kislota degidroorotatdegidrogenaza fermenti ta’sirida orotata kislotaga aylanadi. Keyingi 2 reakstiyalar — orotidilat kislota va uni dekarboksillanishi xam 1 oқsil ishtirokida kechadi. Demak, pirimidin nukleotidlar biosintezida қatnashuvchi fermentlar faқat 3 struktur genlar tomonidan kodlanadi.
2 molekula ATFning fosfat guruҳlari ҳisobiga ikki kinaza ta’sirida UMF UTF gacha fosforillanadi