Normatov matematikatarixi

o’ottfrid Vilьgelm Leybnits 1646 yili Leyptsigda professor oilasida tug’ildi. Leyptsig universitetini bitiradi. 1673 yildan London qirollik jamiyatining, 1700 yildan Parij F.A. a’zosi. Berlindagi va Peterburgdagi akademiyalarning tashkilotchisi. Un- ing ilmiy dunyoqarashi: tabiat fanlari, fizika, falsafa, huquq, til va adabiyot, mate- matika.

1673yilgachaasosankombinatorikamasalalaribilanshug’ullanadi.

1673-76 yillarda Parijda o’yuygens bilan uchrashgan va Dekart, Vallis, Paskalь ishlari bilan tanishgan Leybnits gemetrik usulda diferentsial va integral hisobini kashf etadi va 1684 yili 6 betda jurnalda e’lon qiladi.

Shundan so’ng aka-uka Bernullilar bilan birga analizning ko’plab teoremalari- ni kashf etadi. 1693 yilda determinantlar nazariyasiga asos soladi va bir qancha qoi- dalarni ochadi. Uning ishini aka-uka Bernullilar davom ettiradilar.

Tekshirishsavollari:

1. 
   Differantsial va integral hisobiga olib keluvchi tushunchalarni izohlab ber- ing.
   
2. 
   Nьyutonningdifferentsialhisobiqanday?.
   
3. 
   Leybnitsningdifferentsialhisobiqanday?.
   
4. 
   NьyutonvaLeybnitshayotivaijodi.
   
5. 
   Ularningizdoshlarihaqidanimalarbilasiz?.
   

3. 
   §. XVIII asr oxiri va XIX asr boshlarida matematika. Matematikaning turli bo’limlarining paydo bo’lishi
   

Reja:
66

1. 
   XVIIIasrmatematikasi:Parij,London,BerlinFanlarAkademiyalari.
   
2. 
   Peterburg Fanlar akademiyasi. L.Eyler hayoti va ijodi.Rossiyamatematika- sining rivojidagi roli.
   
3. 
   Funktsiyatushunchasiningrivojlanishi.
   
4. 
   XVIIIasroxirivaXIXasrboshlaridamatematika.
   

17. 
    asrda Evropada kapitalistik ishlab chiqarish usuli qaror topadi. Jamiyatn- ing va ekonomikaning rivoji, ya’ni kapitalistik jamiyatning shakllanishi, ideologik kontseptsiyalarning: sotsial masalalarni, fanni, madaniyatni va boshqa sohalarni qayta ko’rib chiqishga olib keladi. Sanoat revolyutsiyasi, jahon bozorining vujudga kelishi va bular bilan bog’liq bo’lgan dengizda suzish, kemalar qurish, harbiy texni- ka, issiqlik texnikasi, gidroenergetika va shunga o’xshash boshqa jamiyatning ama- liy ehtiyojlari uchun zarur bo’lgan fanlar jadal suratlar bilan rivojlana boshladi. Ilmiy tekshirishlarni yo’lga qo’yish uchun katta shaharlarda maxsus tashkilotlar – fanlar akademiyalari tashkil eta boshlandi.
    

Davlat qaramog’idagi bu FA lariga qirollar xomiylik qiladilar (eslang! O’rta asr sharq).

Frantsuzlar:Dalamber,Lagranj,Laplas,Monj,Lejandr,Klero. Inlglizlar: Teylor, Makloren, Stirling.

Nemislar:Lambert,o’auss,Leybnits.

Shvetsariyalik(Bazelь):Bernullilardenastiyasi,L.Eyler. Asr boshida matematika ahvoli quyidagicha edi: