Nogironlarni davlat tomonidan ijtimoiy himoyalashning zarurligi, ahamiyati va huquqiy asoslari

1-rasm. Nogironlarni reabilitatsiya qilish tizimi⁵

Nogironni reabilitatsiya qilishning yakka tartibdagi dasturi tibbiy-ijtimoiy ekspertiza asosida ishlab chiqilgan, nogiron uchun eng maqbul reabilitatsiya qilish chora-tadbirlari kompleksi bo‘lib, u organizmning izdan chiqqan yoki yo‘qolgan funktsiyalarini, shuningdek nogironning mehnat faoliyati muayyan turlarini bajarishga bo‘lgan qobiliyatlarini tiklashga, ularni kompensatsiya qilishga qaratilgan tibbiy, kasbiy reabilitatsiya qilish chora-tadbirlarini hamda reabilitatsiya qilishning boshqa chora-tadbirlarini ro‘yobga chiqarishning ayrim turlari, shakllari, hajmlari, muddatlari va tartibini o‘z ichiga oladi. Nogironni reabilitatsiya qilishning yakka tartibdagi dasturi tashkilotlar bajarishi uchun majburiydir.

Nogironni reabilitatsiya qilishning yakka tartibdagi dasturi nogiron uchun tavsiya tusiga ega bo‘lib, nogiron reabilitatsiya qilish chora-tadbirlarining u yoki bu turini, shaklini va hajmini, shuningdek dasturning amalga oshirilishini butunlay rad etishi mumkin. Nogiron o‘zini muayyan texnika vositasi yoki boshqa vosita yoxud reabilitatsiya qilish turi, shu jumladan avtomobillar, o‘rindiqli aravachalar, protezortopediya buyumlari, maxsus harfli matbaa nashrlari, ovoz kuchaytirgich apparatlar, signalizatorlar, subtitrli yoki surdo tarjimasi bo‘lgan videomateriallar, boshqa shunga o‘xshash vositalar bilan ta’minlash to‘g‘risidagi masalani mustaqil ravishda hal qilishga haqlidir. Nogironlarga reabilitatsiya qilishning texnika vositalarini taqdim etish va reabilitatsiya xizmatlari ko‘rsatish, qoida tariqasida, natura shaklida amalga oshiriladi.Agar nogironga nogironni reabilitatsiya qilishning yakka tartibdagi dasturida nazarda tutilgan texnika vositasini taqdim etishning yoxud xizmat ko‘rsatishning imkoni bo‘lmasa yoki agar nogiron o‘z hisobidan tegishli vositani olgan yoxud xizmat uchun haq to‘lagan bo‘lsa, unga nogiron uchun taqdim etilishi lozim bo‘lgan texnika vositasining yoxud ko‘rsatilishi lozim bo‘lgan xizmatning qiymati miqdorida kompensatsiya to‘lanadi.

Nogiron bolalarning maktabgacha ta’limi maktabgacha ta’lim muassasalarida amalga oshiriladi. Agar nogiron bolalarning sog‘lig‘i maktabgacha ta’lim muassasalarida bo‘lishi imkoniyatini istisno etsa, nogiron bolalarning maktabgacha ta’limi ixtisoslashtirilgan ta’lim muassasalarida, shu jumladan internat-uylarda amalga oshiriladi. Nogironlarning umumiy o‘rta, o‘rta maxsus, kasb-hunar va oliy ta’limi barcha ta’lim muassasalarida, zarur bo‘lgan hollarda esa ixtisoslashtirilgan Ta’lim muassasalari, shu jumladan ixtisoslashtirilgan ta’lim muassasalari nogiron bolalarning oilada ta’lim olishida ota-onaga yoki ota-ona o‘rnini bosuvchi shaxslarga yordam ko‘rsatishi shart. Statsionar muassasalarda doimiy ravishda turadigan nogiron bolalar uchun mazkur muassasalar tomonidan tarbiya va ta’limning ijtimoiy-maishiy hamda mehnat ko‘nikmasi hosil qilish bilan uyg‘un holdagi uzluksizligi ta’minlanadi.