Nobank kredit tashkilotlari va ularning turlari Reja: I. Krish. II

Nobank kredit tashkilotlari va ularning turlari


Reja:
I.Krish.
II.Asosiy qism:
1.Nobank kredit tashkilotlari
2.Kredit uyushmalari va mikrokredit
3.Lombardlar
III.Xulosa.
Foydalanilgan adabiyotlar
Krish
Maxsus ixtisoslashgan kredit institutlari(banklar) tijorat banklari faoliyatini to’ldiradi va ular iqtisodiyotning kam rentabellik,kam foydali tarmoqlariga yengil sharoitda kreditlar berish yo’li bilan ularning faoliyatini rag’batlantirib, rivojlantirib boradi.

Nobank kredit tashkilotlari faoliyatidagi quyidagi xos xususiyatlariga ega:

1.Nobank-kredit tashkilotlari faqat alohida olingan bank operatsiyalarini amalga oshiradi.
2.Nobank kredit tashkilotlari faoliyati tor doirasda ixtisoslashgan bo’ladi Bu ularni raqobatbardoshligini ta’minlash imkoniyatini beradi. Chunki nobank kredit tashkilotlari bitta sohada sifatli va arzon bitta mahsulot yarata oladi.
3.Nobank kredit tashkilotlari faoliyati past riskli hisoblanadi
4.Nobank kredit tashkilotlari faoliyati Markaziy bank tomonidan. Tijorat banklari faoliyati kabi qattiq nazorat qilinmaydi.

Nobank kredit tashkilotlarini tartibga solib turuvchi me’yoriy hujjatlar:

• 
  Mikrokredit tashkilotlari to’g’risidagi Qonun
  
• 
  Mikromoliyalash to’g’risidagi Qonun
  
• 
  Lombardlar tomonidan faoliyat va operatsiyalarni amalga oshirish Qoidalari
  
• 
  Mikrokredit tashkilotlari tomonidan moliyaviy operatsiyalarni amalga oshirish Qoidalari
  

Nobank kredit tashkilotlari va ularni tashkil etish
Nobank kredit tashkilotlari har qanday bank operatsiyasini amalga oshira olmaydi. Xususan:
> yuridik va jismoniy shaxslariga hisob-kitob xizmatlarini ko'rsatish va pul o‘tkazmalarini amalga oshirish;
> hisob -raqam ochish va yuritish
> vakillik hisob varaqlarini ochish va pul mablag'larini o‘z nomiga joylashtirish va boshqa shu kabi operatsiyalar shular jumlasidandir.
Nobank kredit tashkilotlarining vujudga kelishining asosiy sabablaridan biri tez va kichik miqdordagi kreditlami berish, nisbatan yuqori foiz tolovlami tolash hisoblanadi. Chunki, tijorat banklari kredit summasi qancha bolishidan qat’iy nazar barchasiga bir xil talabni qo’yadi va bunga ko'pchilik hollarda malum kun talab etiladi.Xalqaro amalyotda nobank kredit tashkilotlariga:
> kredit uyushmalari;
> mikrokredit tashkilotlari;
> lombardlar;
> lizing kompaniyalari;
> faktoring kompaniyalari kiradi.
Lizing kompaniyalari bahosi yuqori va muddatli foydalaniladigan tovarlami tola qiymatda sotib olib ularni lizingga beradi:
a) moliyaviy lizing;
b) operativ lizing.
Nobank kredit tashkilotlari faoliyatidagi quyidagi xos xususiyatlariga ega. Nobank kredit tashkilotlari faqat alohida olingan bank operatsiyalarini amalga oshiradi.Nobank kredit tashkilotlari faoliyati tor doirada ixtisoslashgan boladi. Bu ulami raqobatbardoshligini ta’minlash imkoniyatini beradi.Nobank kredit tashkilotlari faoliyati Markaziy bank tomonidan Tijorat banklari faoliyati kabi qattiq nazorat qilinmaydi. Nobank kredit tashkilotlarining resurs bazasi quyidagi manbalardan tashkil topadi:

• 
  ustav kapitali;
  
• 
  boshqa tashkilotlarga berilgan moliyainy yordam;
  
• 
  o'z a’zolaridan jalb qilingan pul mablag'lari;
  
• 
  tijorat banklarining kreditlari;
  
• 
  soffoyda;
  
• 
  foyda hisobidan shakllantirilgan zaxiralar;
  
• 
  o'tgan yillaming taqsimlanmagan foydasi.
  

O‘zbekiston Respublikasida faktoring kompaniyalari mavjud emas. Faktoring operatsiyalarini tijorat banklari bajaradi. Ammo ular tovar hujjatlarini regress huquqi bilan sotib olishi mumkin emas.Lizing kompaniyalari uzoq muddatli kreditlar bozorida tijorat banklari bilan raqobat qila oladilar. Ular bahosi yuqori va uzoq muddat foydalaniladigan tovarlami uzoq muddatli ijaraga beradilar. Lizing shartnomalarining o’rtacha muddati 3-5 yilni tashkil qiladi. Ammo lizing kompaniyalarining zaif jihati bolib ularda resurslar yetishmaydi. Ular faoliyatini asosan o‘z mablaglari hisobidan moliyalashtirishga majburdirlar. Shu sababli ular tijorat banklarining uzoq muddatli kreditlarini keng ko’lamda jalb qiladilar.O'zbekiston Respupblikasida lizing operatsiyasi bilan tijorat banklari va lizing kompaniyalari shuglllanadi. Asosiy muammo shundaki, to lizing obyekti lizing-oluvchi
tomonidan qabul qilib olinmagunga qadar tijorat banklari lizing kreditiga foiz hisoblay olmaydi. Kliring uylari (palatalari) nobank kredit tashkiloti hisoblanadi va ular chek va hosilaviy qimmatli qog‘ozlar bo'yicha o'zaro hisob-kitoblami amalga oshiradi. Kliring palatasi har bir ishtirokchiga bankda hisob ochadi. Bu hisoblar mazmuniga ko‘ra aktiv-passiv hisoblar hisoblanadi, ya’ni bu schyotlar debit yoki kredit qoldiqqa ega bolishi mumkin.Ko‘pchilik mamlakatlarda nobank kredit tashkilotlari faoliyati Markaziy bank tomonidan tartibga solinadi va
nazorat qilinadi. Ammo Angliya, Germaniya, Lyuksenburg kabi mamlakarlarda ular nazorat funksiyasiga ega emas.Shu sababli ushbu mamlakatlarda nobank kredit tashkilotlarining faoliyati moliya bozorining regulyatori tomonidan nazorat qilinadi. Nazorat jarayonida nobank kredit tashkilotlarining ustav kapitalining minimal miqdoriga nisbatan talablar qo'yiladi.