Nizomiy nomidagi

Ilk paleolit odamlarining ijtimoiy munosabatlari. Ilk paleolit davrida to’rtlamchi geografik davrning boshlarida ajdodlarimiz hamma joyda tarqalgan bo’lib, o’ziga xos turmush tarziga, xo’jalik va madaniyatiga ega bo’lgan. Siyrak bir- birlaridan ajralgan odam guruhlari yashagan. Mehnat qurollarining o’xshashligi insoniyatning paydo bo’lish birligi bilan izohlanadi. Jamoa bo’lmay oziq- ovqat topish, mehnat qurollarini yasash, ularni ishlab chiqarish tajribalarini saqlab qolish va boshqa odamlarni o’rgatishi mumkin emas. 20 - 40 kishiga ega bo’lgan ilk jamoa ibtidoiy odamlar galasi deb atalgan. Ularda zoologik individuallik mavjud bo’lib, tartibga solingan jinsiy munosabatlar asosida qonli to’qnashuvlar, odamxo’rlik bo’lgan. Ota- ona bilan bolalar tug’ishgan aka - ukalar bilan opa- singillar o’rtasida nikoh cheklanishlari bo’lmagan. Qon - qarindoshlik tan olinmagan.

Arxantroplar ko’proq jipslashganligi bilan maymun galalaridan farq qilgan. Mehnat qilish odamlar galasining yashash sharti bo’lgan. Termachilikdan ov qilishga o’tish bilan odamlar malakasini tobora murakkablashib borishiga sabab bo’lgan, chidamlilik xislatlari rivojlanib borgan. Mustae davrida yirik hayvonlarni hiyla bilan ovlash oldingi davrga nisbatan orta borgan. Ular o’zaro jipslashib borgan.

Neandertal galalari 30 - 100 ta kishigacha bo’lgan. O’troq hayot kurtaklari umumiy o’choq, turar- joy, birgalikda mehnat qilish odamlarni jipslashtirgan. Nikoh avvaldan gala ichida bo’lgan. Ov, termachilik, ovqat topish davrida jinsiy muno-sabatlar man etilgan. Ayrim olimlar katta avlodlar bilan kichik avlodlar o’rtasida nikohlarni man etishdan iborat bo’lgan deydilar.