Nizomiy nomidagi

23-Mavzu: Kishilik jamiyatini shakllanishi
Asosiy tayanch tushunchalar va bilimlar: tabiiy sharoitlar. Shakllanayotgan odamlarning mehnat qurollari, ovqat topish usullari, Ilk paleolit odamlarining ijtimoiy munosabatlari, ashel, mustae, urug’chilik, Mezolit va neolitda ona urug’i davri odamlarning yutuqlari. Mezolit va neolitda ona urug’i davri odamlarning yutuqlari
Muzlik davrlarining sabablari noma’lum. Ba’zi olimlar yer o’qi qiyaligining o’zgarishi, quruqlikning ko’tarilishi, quyosh radiatsiyasining kamayishi bilan muz-lanishni tushuntiradilar. Muzlash markazi Grelandiya bo’lgan. Muzlik davri bir yoki to’rt marta takrorlangan bo’lishi mumkin. Dastlabki ikki muzlashni kichik muzlanish bo’lib yevropa borib yetgan, lekin yog’inlar ko’p bo’lgan, hatto Sahroi Kabirda ham daryolar oqqan, harorat birmuncha pasaygan.

Ammo Janubiy, O’rta Yevropada iqlim subtropik, Janubiy Osiyo va Afrikada tropik iqlim saqlanib qolgan. Yevropada fillar, begemotlar, karkidonlar, qilich tishli yo’lbarslar, otlar bo’lgan. Daralarda anjir o’sgan. Ilk davrlarda issiq iqlim bo’lgani uchun o’simliklar yashil bo’lgan, issiqsevar hayvonlar uchray boshlagan. Muzlash boshlanishi bilan issiqsevar hayvonlar qisman o’lib, ayrimlari esa janubga siljiganlar. Ular o’rnini serjun mamontlar, serjun karkidonlar, bizonlar, bug’ular, ayiqlar, arslonlar egallaganlar. Odam ashel davrida olovdan foydalangan. Hamma narsa yeyilgan, g’amlab qo’yish bo’lmagan. Shels - ashel zamonlarida ovchilar issiqsevar hayvonlarni ovlaganlar. Sinantrop, neandertal odamlar go’shtini yeganlar. Ular ko’proq bolalarni yeganlar. Oxirgi paleolitda ham odamxo’rlik davom etgan. Mustae davrigacha odamlar xom go’shtni iste’mol qilishgan. Mustae zamonidan go’sht pishirilgan. Dastlabki odamlar turar-joy, kiyim- boshga zarurat sezishmagan. Muzliklar boshlanishi bilan (ashele oxiri mustae davridan) kiyim- boshga talab bo’lgan.