Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zamonaviy uzluksiz ta

 ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
244 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ 
“Машғулотлар мобайнида қандай ўйинларни болалар кўпроқ қизиқиб ўйнайдилар?” 
деган саволимизга дефектологларнинг 31% “Дидактик ўйинлар”, 26% “Харакатли ўйинлар”, 
6% “Сюжетли-ролли ўйинлар”, 22% “Кўргазмалар асосида ўйналадиган ўйинлар”, 4% 
“Мультимедияли, АКТ асосида ўйналадиган ўйинлар”, 7% “Бармоқлар гимнастикаси”, 2% 
“Таълимий, ривожлантирувчи ўйинлар”, 2% “Мусиқа орқали ўйналадиган ўйинлар” деб 
жавоб беришди.жавоблардан кўриниб турибдики болалар барча турдаги ўйинларни ўйнашни 
ҳуш кўришар экан.
“Машғулотлар мобайнида қандай кўргазмали воситалар болалар диққатини кўпроқ 
жалб этади?” деган саволимизга дефектологларнинг 32% “Ёрқин рангдаги кўргазмалар”, 6% 
“Катта хажмдаги кўргазмалар”, 26% “Мультимедия, АКТ ёрдамидаги кўргазмалар”, 9% 
“Сюжетли расмлар”, 18% “Муляжлар”, 3% “Китоблар”, 6%“Табиий кўргазмалар” болалар 
диққатини кўпроқ жалб этишини эътироф этдилар. Жавоблардан кўриниб турибдики 
болаларга кўпроқ ёрқин ранглардаги кўргазмалар, замон талабларига биноан техник 
воситалар болаларга ёқар экан.
“Болаларнинг луғат бойлигини оширишда, мулоқот кўникмаларини шакллантиришда 
нималарга кўпроқ эътибор бериш керак деб ўйлайсиз?” деган саволга дефектологларимиз хар 
хил жавоблар беришди, 6% “Ота-оналар билан хамкорликда иш олиб бориш зарурлиги”ни 
айтишди, 6% “Аввало боланинг ички нутқини ўстириш лозим” дейишди, 12% “Боланинг 
индивидуал хусусиятларига” эътибор қаратиш кераклигини эътироф этишди, 26% 
дефектолог яъни кўпроқ қисми “Кўргазмали воситалар” луғат бойлигини оширишга, мулоқот 
кўникмаларини шакллантиришга ёрдам беришини айтишди, 9% “Нутқ ўстириш 
машғулотларига” эътиборни қаратиш лозимлигини, 14% “Шеър, топишмоқ, ҳикояларни” 
кўпроқ эттириш кераклигини, 6% дефектолог “Боланинг нутқига барча товушларни 
қўйишга” кўпроқ эътибор бериш кераклини айтиб ўтишди.
“Луғат бойлигини, мулоқот кўникмаларини ошириш мақсадида қандай воситалардан 
фойдаланиш мақсадга мувофиқ?” деган саволимига дефектологларнинг 41% “Кўргазмали 
воситалар”, 26% “АКТ”, 6% “Китоблар”, 18 % “Ўйинлар”, 6% “Хикоя, эртаклар”, 3% “Савол-
жавоб”каби 
воситалар 
болалар 
луғатини 
бойишига, 
мулоқот 
кўникмаларини 
шакллантиришга ёрдам беради деб эътироф этишди.
“Замонавий техника воситалари(телефон, планшет, компьютер) болалар луғатини 
ўстиришга қандай таъсир этади” деган саволимизга дефектологларнинг 76% “Ижобий” яъни 
ўз ўрнида ишлатилса, меъёр билан, турли хил ривожлантирувчи дастурлар асосидаги техник 
воситалар болалар луғатини бойитишга ёрдам беришини айтишди, 24% “Салбий” таъсир 
этади деб хисоблашди уларнинг фикрича техник воситалар болалар нутқини ўстирмас экан. 
“Ўқув йилининг охирида болаларнинг луғат бойлигида қандай ўзгаришлар 
кузатилади?” деган саволга 52% “Луғати бойиди”, 24% “Болаларнинг индивидуал 
хусусиятларига боғлиқ”, 10% “Болалар савол-жавобларда қатнаша бошлайди” деб жавоб 
беришган бўлса яна 14% дефектолг “Йил якунига келиб болалар гап тузади, хикоялар 
айтади, шеър, топишмоқлар айтади” дейишди. 
“Болалар луғатини ўстиришда, мулоқот кўникмаларини шакллантиришда оиланинг 
ўрни қандай?” деган саволимизга дефектологларнинг 87% “Оиланинг ўрни муҳим ва катта 
аҳамиятга эга” деб жавоб беришган бўлса, 13% дефектолог эса “МТМ ва оила хамкорликда 
ишлаши лозим” деб эътироф этишди. Дефектологларнинг айтишича бола билан ўтилган 
машғулотлар оила аъзолари томонидан такрорланса боланинг луғатининг ўсиш суръати 
тезлашади хамда мулоқот қилиш кўникмалари ривожланиб боради. 
“Болаларни луғатини бойитишда, мулоқот кўникмаларини ривожлантиришда қандай 
мавзуларга кўпроқ эътибор қаратиш лозим?” деган саволга 35% дефектолог “Барча 
мавзуларга эътибор қаратиш лозим”, 9% “Табиатга оид мавзулар”, 17% “кундалик хаётда кўп 
учрайдиган мавзулар”, 17% “боланинг индивидуал хуусиятлари, ёшини хисобга олган холда 

---