Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti

2-fasl. Cunna bosqichining mohiyati. Shariat va islom axloqi. Mintaqa 
ma’naviyatida Rasululloh ibrati. 
Musulmon huquqi - shariat va fiqh asoslarini shakllantirish ham shu davrdan 
boshlandi.  Imom  A’zam  -  Abu  Hanifaning  yaqin  shogirdlari  Imom  Abu  Yusuf 
Ansoriy  (731-804)  va  Imomi  Muhammad  ash-Shaybon  (749-805)  bu  sohada 
asoschi  bo’ldilar.  Imom  Abu  Yusuf  islom  dunyosining  birinchi  qoziulquzzoti 
(qozilar  qozisi  -  bosh  qozi)  qilib  tayinlandi.  Imom  Muhammadning  «Al-Mabsut» 
(yoki «Kitob al-asl fil-furu» - «Juz’iy masalalarning asoslari»), «Kitob al-jome’-al-
kabir»,  «Kitob  al-jome’  as-sag’ir»  kabi  asarlari  bu  sohada  yaratilgan  keyingi 
barcha ishlarga dasturulamal vazifasini o’tadi.  
Sunna  bosqichining  ikkinchi  ulug’  muvaffaqiyati  islom  axloqining 
mintaqada  puxta  shakllanuvidir.  Payg’ambarimiz  hadislarining  eng  muhim  va 
salmoqli  qismi  kishilarda  yuksak  insoniy  fazilatlarni  shakllantirishga  qaratilgan. 
Undagi  ota-onaga  munosabat,  ilmga  munosabat,  sabr-bardosh,  shukronalikka 
da’vat,  o’zaro  mehr,  inoqlik,  mehmondo’stlik,  etimparvarlik,  vafo  va  sadoqat, 
mehnatsevarlik  va  halol  luqmani  sharaflash,  kamtarlik,  kamsuqumlik,  samimiyat 
va  rostgo’ylik  xislatlarining  birinchi  o’ringa  qo’yilishi  insoniyat  uchun  bebaho 
ma’naviy  qadriyatlar  silsilasini  tashkil  etadi.  Qolaversa,  islom  axloqi  ma’naviy 
qadriyatlarning  tasodifiy  to’plami  emas,  balki  munazzam  va  mukammal  bir  tizim 
holiga  keltirilgani  bo’lib,  albatta,  bunda  buyuk  muhaddislar,  birinchi  navbatda, 
yurtdoshimiz Imom Buxoriyning xizmatlari beqiyosdir.