Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti t. B. Zayniddinov, A. Sodiqov va r. Iminjanov

8.3. Kiyimbosh va poyafzallarga qо‘yiladigan gigiyenik talablar

Kiyimbosh va poyabzallarning asosiy vazifasi insonni tashqi muhitning zararli ta’surotlaridan himoya qilishni о‘z ichiga oladi. Kiyimbosh va poyafzal organizmning issiqlik muvozanatini saqlashga yordam beradi, ob-havoning noqulay omillaridan, kirlanishdan va mexanik shikastlanishlardan himoya qiladi.

Havoning temperaturasi pasayganda, shmol va nam klimda kiyim sovqotish va muzlashdan himoya qilib, organizmning issiqlik ajratishini kamaytiradi. Yuqori temperaturada mos kiyim issiqlik ajratishga kо‘maklashadi va issiqlab qolishdan himoya qiladi.

Atrofdagi shart-sharoitga, mehnat faoliyatining harakteriga va maxsus xizmatlarga moslab uyda, uy yumushlarida va tashqarida, korxonalarda, armiyada, jismoniy tarbiya mashgʻulotlarida, sportda va boshqalarda kiyiladigan turli xil kiyimbosh va poyafzallar tayyorlanadi. Qator xususiyatlariga qaramay ular umugigiyena talablariga javob berishi shart: organizmni ob-havo va iqlim о‘zgarishiga moslashtirish, tinch hamda harakat faoliyati paytida organ va tizimlar funksiyasi uchun mos sharoitni saqlashi kerak.

Poyafzallarga qо‘yiladigan gigiyenik talab ustki kiyimlarga qo`yiladigan talabga о‘xshaydi. U imkoniyati boricha yyengil, qulay, oyoqda qon aylanishiga, teridagi bugʻlanishga halaqit bermaydigan, tovon shaklini о‘zgartirib qо‘ymaydigan, ishqalanishni, oyoq terlashini keltirib chiqarmasligi kerak. Poyafzallar uchun ishlatiladigan materiallar mustahkam, yyengil, yetarli darajada yumshoq, issiqlikni yomon о‘tkazadigan (qish oylari uchun), havoni yaxshi о‘tkazadigan, sovuqdan, namlikdan va har-xil mexanik ta’surotlardan saqlaydigan xususiyatga ega bо‘lishi kerak.

Sport popafzali u yki bu sport mashgʻulotlariga moslashgan bо‘lishi va yuqorida kо‘rsatib о‘tilgan hamma talablarga javob berishi kerak. Sport poyafzaliga qo`yiladigan gigiyenik va spetsifik konstruktiv talablar sport turining xususiyatiga bogʻliq. Ularning umumiylari quyidagilar: poyafzalning mustahkamligi, yuzasining elastikligi, yilning fasliga va mashgʻulotning sharoitiga mosligi, yugurishda, sakrashda va boshqalarda oyoqni mexanik ta’sirlanishlardan ishonchli himoya qilishi, tovon sirpanmasligi, qulayligi, ishni yyengillatish qobiliyati. Notо‘gʻri poyafzal oyoqning shilinishini, muzlashini, trenirovka va musobaqalarda sport natijasining pasayishiga olib keladi.

Sport poyafzalidan, sport kiyimlari kabi, faqat sport Bilan shugʻullangandagina foydalanish kerak bо‘ladi