Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti pedagogika fakulteti

Kо‘rishida nuqsoni bо‘lgan bolalarda nutqiy kamchiliklar turli xil , tuzilishi va ifodalanish darajasi bо‘yicha murakkab , bu esa ularda nutqni shakllantirish muammoli ekanligi bilan tushuntiriladi. Kо‘rishida nuqsoni bо‘lgan bolalar logopedik abilitatsiyasi bosqichma-bosqich о‘tkaziladi.Nutq shakllanganligi darajasi xisobga olinib, re’lefli rasmlar, ularning taktil sezishlari uchun о‘yinchoqlarning maxsus tо‘plamlaridan foydalangan xolda о‘tkaziladi.Nutqiy kо‘nikmalarni rivojlantirish atrof-muxit xaqidagi real bilimlarni va tasavvurlarni chuqurlashtirish maqsadida motor kordinatsiyasini fazoda mо‘ljal olishni amalga oshirish bilan bog‘liq xolda о‘tkaziladi.Kо‘rishida nuqsoni bо‘lgan bolalar maxsus logopedik reabilitatsiyasi sharoitida nutqning kompensatorlik roli oshadi, bolalarni maktab ta’limiga va ijtimoiy reabilitatsiyaga tayyorlash uchun mustaxkam baza ta’minlanadi.

Intellekti buzilgan bolalar. Nutqiy nuqsonning о‘ziga xosligi va ularning korreksiyasi ularning oliy nerv faoliyati va psixik rivojlanish xususiyatlarini belgilayli.Bunday bolalarda nutq buzilishi bilish faoliyatining qо‘pol buzilishi va psixikaning tо‘liq anomal rivojlanishi fonida yuzaga keladi.Nutqiy faoliyatining buzilishi sistemali xarakterga ega, ularning analiz qilish uchun differensial yondashuv talab qilinadi va katta mexnat bilan bartaraf qilinadi.

Nutqni rivojlantirish bо‘yicha ishning muxim yо‘nalishlari quyidagilar xisoblanadi : biron-bir faoliyat orqali (predmetli о‘yin va b.) nutqiy muloqot uchun sharoit yaratish; nutqni rivojlantirish bо‘yicha maxsus frontal mashg‘ulotlar о‘tish; xar bir bolaning nutqiy buzilish xususiyatlarini va ularning individual xususiyatlarini xisobga olish.Intelekti buzilgan bolalar bilan korreksion ishlarni olib borishda ularning amaliy tajribalari va kо‘rgazmali obrazli tasavvurlari о‘rtasida chambarchast aloqalarni nutqiy aqliy faoliyatga kiritish orqali shakllantirishga katta axamiyat beriladi.