Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti pedagogika fakulteti

Kulgu holati- naycha.
Bolg‘acha
Arg‘imchoq	Ninacha	Belkurak

12- rasm.Kо‘rgazmalar bilan nafasni rivojlantirish uchun о‘tkaziladigan artikulyatsion mashqlar signal- belgilari; eshituv idrokini rivolantirish uchun ovoz chiqaruvchi asboblardan foydalaniladi ( naychalar, baraban, garmoshkalar,shiqildoqlar,qoshiqlar va hakozo). Bunda mashg‘ulot mazmuniga va berilayotgan nutqiy materialga mos asboblarni tanlash muhim rol о‘ynaydi. Uning semantikasiga asosiy e’tibor qaratiladi: u bolaga ma’no jihatidan yaxshi tanish va muloqot uchun zarur bо‘lishi kerak.

Tovushlarni mustahkamlash uchun mashqlarga material tanlashda turli xil bо‘g‘in va sо‘zlarni aytishdagi talaffuz qiyinchiliklarini bartaraf etishni kо‘zda tutadigan fonetik tamoyilni hisobga olib tanlanadi. Mashg‘ulotda mustahkamlash bosqichida turli nutq faoliyatlarini о‘z ichiga olgan topshirqlarni kiritish lozim- о‘qish, predmetlar va hodisalarni nomlash, yodlash,berilgan tovushga mos sо‘zlar topish va hakazo. Eshitishida nuqsoni bо‘lgan bolalar uchun nutqiy faoliyatlardan ancha osoni – nutqiy materialni о‘qish hisoblanadi, bunda kо‘rgazmali sо‘zli tayanch(sо‘zlar yozilgan tablichkalar) beriladi : eng qiyini esa- rasmlarni , predmetlarni nomlash, savollarga javob berishdir, chunki bu yerda tayanch sо‘zlar berilmaydi. Aynan shuning uchun mashg‘ulotga turli xil topshiriqlar kiritish zarur.

Aytilganlarni tahlil qila turib, quyidagicha xulosa qilish mumkin, eshitishida nuqsoni bо‘lgan va birlamchi xarakterdagi nutq nuqsonlari qо‘shilib kelgan bolalar bilan korreksion- logopedik ish olib borishda mujassam nuqson tuzilishiga bо‘ysunadigan о‘ziga xosliklarga ega.