1950 yil sentabr oyida Germaniyaning Kyoln shahrida blib tgan birinchi
jahon kongressida havotiy faoliyat xavfsizligi fanining diqqat markazida qo’yilgan
maqsad - bu insonning jamiyat taraqqiyotidagi rolidir. Kongressda ishtirok etgan
olimlar o’:z; ma'ruzalarida «tavakkal» tushunchasini qo’iladilar va bu tushunchani har
bir olim o’zicha talqin qiladi. Masalan, V.Marshal «tavakkal bu xavfning asosiy
bosqichidir» deydi. Tavakkal 2 xil bo’ladi.
1. Shaxsiy «tavakkal» ayrim shaxs uchun aniq xavf turi.
2. Ijtimoiy yoki kpchilik tavakkali takroriy hodisalar natijasida jarohatlangan
insonllar orasidagi boliqlik.
Bizda hozircha ijtimoiy tavakkal byicha hech qanday ma'lumot yq.
Masalan ishlab chiqarish byicha har yili rta hisobda 200-250 odam halok bladi.
Arnmo bir halokatda 5-10 odam halok blgani oldingi ma'lumotlarga kra
odamtarga ko’proq ta'sir qiladi. Odamlaming bu ruhiy holatini (psixologiyasini)
qabul qilinishi mumkin blgan «tavakkal» masalasi krilganda hisobga olish lozim.
Xavf-xatar deganda odam soliqiga bevosita yoki
bilvosita zarar etkazadigan
kngilsiz hodisalar tushuniladi. Xavf yashirin va haqiqiy xavflarga bo’linadi.
Yashirin xavflar amalga oshishi uchun aniq shartlar blishi lozim. Bu shartlar sabab
deb ataladi. Sabablar: jarohatlar, yuqumli kasalliklaming keng tarqalishi. Atrof-
muhitga zarar va boshqa xil oqibatlami keltirib chiqaradi. Xavf, sabab, oqibat uchligi
- bu yashirin xavflami va zararlami amalga oshiruvchi mantiqiy jarayondir. Masalan,
zahar (xavf) dori tayyorlovchining xatosi (sabab) - zaharlanish (kngilsiz
oqibatlar)ga olib keladi.
Mutloq xavfsiz blgan ish bo’lishi mumkin emas. Demak,
faoliyat qanday
blmasin, unda yashirin xavf bo’ladi. Bu aksiorna hayotiy faoliyat xavsizligida
metodologik ahamiyatga ega.
0 ’zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishgach, hudud va aholi
xavfsizligini ta'minlash maqsadida bir qator chora-tadbirlar ishlab chiqildi.
Chora-
tadbirlaming asosiy ynalishi turli favqulodda vaziyatlarda aholi va hududlaming
xavfsizligini ta'minlash, muhofaza qilishga qaratilgan. Snggi vaqtlarda ofatlar,
avariya va halokatlar miqdori ortib bormoqda. Bu esa insonlar hayotiga katta xavf
tudirmoqda.
Shu bois, respublikamiz va jahon miqyosida yuz berishi mumkin
blgan favqulodda vaziyatlar, bunday favqulodda vaziyatlaming oldini olish turli
favqulodda vaziyat
sharoitida harakatlanish, muhofazalanish, hamda ulami bartaraf
etish, z-ziga va zaro birinchi tibbiy yordam krsatishga oid bilim, ko’nikma va
malakalami oshirish, aholi va hududiy xavfsizlikni ta'minlash yllari
bilan
talabalami tanishtirish hayot faoliyati xavfsizligi fanining asosiy maqsadidir.
0 ’zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasi 0 ’zbekiston Respublikasi Oliy
kengashining 11 sessiyasida 1992 yil 8 dekabrda qabul qilingan.
0 ’zbekiston
Respublikasining
Konstitutsiyasida
Respublika
fuqarolari
soqligini muhofaza qilish huquqiga ega. Konstitutsiya asosiy qonun (26 bob, 128
moddadan iborat). 26 bob bevosita «M udofaa va xavfsizlik» deb ataladi. Insonning
hayoti, yashashga blgan huquqi Konstitutsiya bilan muhofaza qilinadi. har qanday
mustaqil davlat singari 0 ’zbekiston o’z xavfsizligini ta'minlashi
muhim masala
ekanligini hech qachon unutmaydi. Davlat z xavfsizligini ta'minlash bilan xalq
xavfsizligini ylaydi. 125 moddaga asosan zbekiston Respublikasi Qurolli
kuchlari, zbekiston Respublikasining davlat suverenitetini va hududiy yaxlitligini,
aholining tinch hayoti va xavfsizligini himoya qilish uchun tuziladi. 126
moddada
0 ’zbekiston Respublikasi z xavfsizligini ta'minlash uchun etarli darajada qurolli
kuchlarga ega deb ko’rsatilgan.
Hayot faoliyati xavfsizligini ta'minlay olgan davlatgina xalqning oliy maqsad
va manfaatlarini amalga oshishiga imkoniyat yaratishi mumkin. Har bir insonning
hayoti, soligi, qadr-qimmati va qadriyati davlat muhofazasidadir.
Do'stlaringiz bilan baham: