Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti hayot faoliyati xavfsizl

fazalarga 
bo’linadi.
1-faza
- markaziy asab sistemasi va yurak faolligi oshadi.
2-faza 
- markaziy asab sisetmasini darajasi sadi, mehnat natijasi yuqori bo’Iadi.
3-faza
- ish faoliyatini pasayishi, xoldan toyish bilan boliqligi.
Har bir fazani davomiyligi markaziy asab sistemasiga hamda ishlash sharoitiga 
boqliq. Masalan: 
1 kursdagi 
talabaning ish faoliyati ertalabki soat 11 .OOda 
faollashadi, mustahkam ishlash 16.00 gacha, sng 3 fazada ish faoliyati susayishi, 
ya'ni charchash kuzatiladi. Bu erda asosiysi 2-faza blib, bunda ish davomida 
tadbirlar tkazish, o’qish vaqtidagi tanaffuslar va sport bilan shug’ul!anish mumkin 
bladi.
6. Holdan toyish va o’ta charchash
Xoldan toyish 
- bu 
ish faoliyatini pasayishi blib, aql tomondan e'tiboming 
pasayishiga olib keladi. Charchash kundan kunga tplanadi, sng xolsizlikka olib 
keladi.
0 ’ta charchash 
- bu patologik ahvol blib, kasailikka olib keladi. Bunda asab 
tolalarini buzilishi, bosh og’rishi, xotiraning susayishi, uyqusizlik, ishtahaning 
buzilishi kuzatiladi. Charchash oqibatida tez kasallikka chalinish, bu esa o’z 
navbatida nevrosteniya va isteriya rivojlanishiga olib kelishi mumkin.
Holdan toyish profilaktikasi. 
Asosiy chora - bu ish tartibini, dam olishni t g’ri 
tashkillashtirishdir. Bunda ishning ketma-ketligi va ular orasidagi tanaffuslar katta 
ahamiyatga ega.
Eng asosiy narsa bu dam olishdagi faollikdir. Bunda qisqa tanaffus paytida turii xil 
jismoniy mashqlar o’tkazilsa maqsadga muvofiq blar edi. Asab tolalarini 
tinchlantirish maqsadida musiqa ishlatiladi, hamda psixolog xonasi tashkil qilinadi. 
Ruhan tinchlantirishning asosiy elementlaridan biri - bu autogen mashqlar blib, 
inson zini ruhan boshqarish va jismoniy mashqlar yordamida zini psixologik 
tinchlantirishdir.
Eng asosiysi bu ishlab chiqarishni mexanizatsiyalash va avtomatizatsiyalash. Bu ish 
paytida ortiqcha harakatdan, charchashdan extiyot qiladi va xoldan toyishdan 
saqlaydi. Eng asosiy faktor bu ish joyining sanitariya holatini yaxshilash (kubatura, 
mikroiqlim sharoitlari, ventilyatsiya, yoritish, did bilan jixozlanish),
Mehnatning qattiqligi uning oqirligiga (jismoniy va aqliy meqnat) va ishchini yakka 
xususiyatlariga boliq.
19

---