Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti bolalarda kommunikativ qobilyatni rivojlantirish

1. Shaxsiyat kommunikativ ko'nikmalarini o'rganish va rivojlantirish usullari

2. Tadqiqot natijalarini tahlil qilish, qayta ishlash va sharhlash

3. Aloqa ko'nikmalarini rivojlantirish bo'yicha tavsiyalar

III. Xulosa

IV. Foydalanilgan adabiyotar

Kirish

Mavzuning dolzarbligi: Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2020 yil 6 noyabrdagi “Oʻzbekistonning yangi taraqqiyot davrida ta’lim-tarbiya va ilm-fan sohalarini rivojlantirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi PF-6108-son Farmoni imzolandi. Mazkur qonun g‘oyaviy mavkuraviy jihatdan milliy tajribaning tahlili va ta’lim tizimidagi jahon miqyosidagi yutuqlar asosida tayyorlangan hamda yuksak umumiy va kasb-hunar madaniyatiga, ijodiy va ijtimoiy faollikka, ijtimoiy-siyosiy hayotda mustaqil ravishda mo‘ljalni to‘g‘ri ola bilish mahoratiga ega bo‘lgan, istiqbol vazifalarini ilgari surish va hal etishga qodir kadrlarning yangi avlodini shakllantirishga yo‘naltirilganligi bilan juda qadrlidir.

O‘zbekistonda olib borilayotgan islohotlardan asosiy maqsad, yurtimizda sog‘lom va barkamol, bilimli, yuksak ma’naviy-ahloqiy fazilatlarga ega bo‘lgan avlodni shakllantirishdan iborat. Aynan ana shu maqsadga erishish uchun mamlakatimiz yangi davrda yashaydigan, yangicha fikrlaydigan, yangi ishlab chiqarish, ijtimoiy sharoitlarda faoliyat ko‘rsatadigan, dini, millati, irqidan qat’i nazar zamonaviy kasbiy mahoratga ega bo‘lgan, respublikamizda inson huquqlari va erkinliklariga rioya etilishini, jamiyatning ma’naviy yangilanishini, ijtimoiy yo‘naltirilgan bozor iqtisodiyotini shakllantirishni, jahon hamjamiyatiga qo‘shilishni ta’minlaydigan demokratik huquqiy davlat va ochiq fuqarolik jamiyat qurilmoqda. Inson, uning har tomonlama uyg‘un kamol topishi va farovonligi, shaxs manfaatlarini ro‘yobga chiqarishning sharoitlarini va ta’sirchan mexanizmlarini yaratish, eskirgan tafakkur va ijtimoiy xulq-atvorning andozalarini o‘zgartirish respublikada amalga oshirilayotgan islohotlarning asosiy maqsadi va harakatlantiruvchi kuchidir. Xalqning boy intellektual merosi va umumbashariy qadriyatlar asosida, zamonaviy madaniyat, iqtisodiyot, fan, texnika va texnologiyalarning yutuqlari asosida kadrlar tayyorlashning mukammal tizimini shakllantirish O’zbekiston taraqqiyotining muhim sharti etib belgilangan¹ligi fikrimiz dalilidir.

Muloqot-insonning jamiyat a'zolari sifatida boshqa odamlar bilan o'zaro munosabatlarining o'ziga xos shakli, muloqotda odamlarning ijtimoiy munosabatlari amalga oshiriladi.

Buning uchun zarur talablardan biri moslashuvchanlik, nostandart, fikrlashning o'ziga xosligi, noan'anaviy echimlarni topish qobiliyatidir.

Bir kishining boshqasini idrok etish jarayoni muloqotning majburiy tarkibiy qismi bo'lib xizmat qiladi va Perception deb ataladi. Biror kishi har doim inson sifatida muloqotga kirganligi sababli, u boshqa shaxs tomonidan inson sifatida qabul qilinadi. S. L. Rubinshteynning so'zlariga ko'ra, xatti-harakatlarning tashqi tomoniga asoslanib, boshqa odamning "o'qishi" uning tashqi ma'lumotlarining ma'nosini anglatadi.

Shu bilan birga yuzaga keladigan taassurotlar aloqa jarayonida muhim tartibga soluvchi rol o'ynaydi.

Bir-birini tushunish jarayoni aks ettirish hodisasi bilan "murakkab". Refleks-bu faol shaxsning muloqot sherigi tomonidan qanday algılandığını anglash. Bu faqat bir-birini bilish yoki tushunish emas, balki boshqa meni qanday tushunganini bilish, bir-birining ko'zgu aks ettirish jarayoni, chuqur, izchil munosabatlar, uning mazmuni sherikning ichki dunyosini qayta tiklash va bu ichki dunyoda o'z navbatida mening ichki dunyomimni aks ettiradi.

Talabaga psixologik jihatdan to'g'ri va situativ tarzda muloqot qilish, muloqotni davom ettirish, sheriklarning reaktsiyalarini o'z harakatlariga prognoz qilish, suhbatdoshlarning hissiy ohangiga ruhiy jihatdan moslashish, muloqotda tashabbusni egallash va ushlab turish, muloqotda psixologik to'siqlarni bartaraf etish, haddan tashqari kuchlanishni bartaraf etish, hissiy jihatdan aloqa holatiga moslashish, psixologik va jismoniy jihatdan suhbatdoshga "moslashish", vaziyatni imo – ishoralar, pozitsiyalar, xatti-harakatlaringizning ritmini tanlash,

Shunday qilib, tadqiqot muammolari zarur shaxsiyat kommunikativ ko'nikmalarini aniqlash va ularni rivojlantirishdan iborat.

Tadqiqotning maqsadi psixologik tahlil va shaxsning zarur kommunikativ ko'nikmalarini aniqlash va ularni rivojlantirishdir.

Tadqiqot mavzusi o'rta maktab o'quvchilari.

Tadqiqot mavzusi-o'rta maktab o'quvchilarining kommunikativ ko'nikmalarini shakllantirish.

Tadqiqot gipotezasi shundan iboratki, rivojlanish usullari yordamida maktab yoshidagi bolalarning kommunikativ ko'nikmalarini rivojlantirishga erishish mumkin.

Vazifalar: shaxsning kommunikativ ko'nikmalarini yaxshilash muammosini nazariy o'rganish.

Maktab o'quvchilarida muloqot ko'nikmalarini rivojlantirishning psixologik tahlilini o'tkazish.

Maktab o'quvchilarida muloqot ko'nikmalarini rivojlantirish bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqish.

Ishda Petrusinskiy vv shaxsining kommunikativ ko'nikmalarini rivojlantirish usullari ishlatilgan.

Aloqa muammolarini bartaraf etish va shaxsning kommunikativ ko'nikmalarini rivojlantirish bo'yicha tavsiyalar ishlab chiqishdan iborat.