Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti b. S. Abdullayeva, N. Sh. Ruzikulova

Ertakchi momo:-
Bolalar, matematik diktantni ham toʻg‗ri bajara olsak, 
«Qoʻshish» daryosi raqamlarga suv beradi. 
38 ni 22 ta orttiring va 50 taga kamaytiring; 80 ni 50 ta kamaytiring va 30 ta 
orttiring. 
- Raqamlar suv ichib, yoʻlga tushishibdi. Quyosh yana ham qattiqroq 
qizdiribdi, raqamlar horib-tolib, zoʻrg‗a «Ayirish» daryosi boʻyiga еtib kelishibdi. 

---

194 
u daryo ham chanqagan raqamlarga oʻz shartini qolibdi. Ayirishga doir misollarni 
toʻg‗ri еchsangiz, suv beraman, debdi u. 
Proektor yordamida quyidagi jadval ekranga tushiriladi va bolalarga uni 
mustaqil toʻldirish topshiriladi. 
b 
25 48 77 0 
90-b
Topshiriq bajarilgach, misollar javoblari tahlil qilinadi. 
Ertakchi momo: - Barakalla, bolalar, raqamlarga juda yaxshi yordam 
berdingiz. Shunday qilib, raqamlar Matematika shohi mamlakatiga qarab yurishni 
davom ettirishibdi. Olisdan «Koʻpaytirish» daryosi koVinibdi. Bu daryo ham 
ularga koʻpaytirishga doir misollar еchish shartini qoʻyibdi. Mustahkamlash uchun 
mashqlardan 1-4-6-misollarning koʻpaytirishga doirlari еchiladi.
1-misol. 
2x9-9
2x7-8
2x8-7
2x4 +73
2x5 +56
2x6 +35 
4-misol.
3 x 5 + 64 
3 x 7 + 15
 
3x6-11
3 x 2 +90 
3 x 8 - 16
3x3-9 
6-misol.
Xx 3=24 
Bu tenglamani mustaqil ish qilib berish mumkin. 

---

195 
Ertakchi momo:-
Raqamlar suv ichib, yana yolga tushishibdi. Yoʻl 
yurishibdi, yoʻ1 yursa ham moʻl yurishibdi. Endi oldilaridan «Boʻlish» daryosi 
chiqib qolibdi. Raqamlar koʻp yurib chanqagan ekanlar. Suv so
l
rashsa, u ham 
oʻzining shartini qoʻyibdi: «Boʻlishga doir misollarni еchib berasizlar, keyin suv 
beraman». 
Mustahkamlash uchun mashqlardan 3-5-6-misollarning boʻlishga doirlari 
еchiladi. 
3-misol. 5-misol.
16 : 2 + 7 27 : 3 - 9
18 : 2 + 18 24 : 3 + 56 
6-misol.
21 : x = 3